Probeer die lucht bij je te houden !

[prajak]

Deel 1 van 3

Dit gaat over Thaise luchten. Kookluchten, etensluchten, lekkere en niet lekkere luchten; maar nee, niet over spruitjeslucht, dat is iets anders al hebben ze hier wel spruitjes.

Wie kent nog zijn klassiekers ? “Asterix en de intrigant” ? De heren Hoefnix en Kostunrix op weg naar het Romeinse kamp om te spionneren. En dan zegt Hoefnix tegen Kostunrix “Probeer die lucht bij je te houden”. Want Kostunrix verkoopt vis en men zegt dat daar een luchtje aan zit, en aan hem ook. Vreemd, want in een ander Asterix boek wordt die vis genoemd “de derrière les fagots” en ik denk dat dat betekent “van de bovenste plank”, eerste kwaliteit. Of betekent het “vergeten, te goed opgeborgen” ? Ja, dan gaat vis rieken…..

Het gaat over Thais eten. Dat is niets bijzonders want bij mij gaat het altijd over eten. Ik eet graag lekker en denk al 5 minuten na de maaltijd aan de volgende.

Ik woon samen met een dame uit een ruraal gebied. Dat is weer zo’n modern leenwoord. Vroeger heette dat Buitenpost, Kleidorp of Moorven maar nu heet dat “ruraal”. En het woord staat al in de Van Dale. In de Isaan is 90% van de gebieden ruraal; ach, waar eigenlijk niet in Thailand ? Hartje Bangkok kom je wijken tegen waar armen wonen, en dat zijn echte armen en mensen uit de laagste salarisgroep, en ik vind ze allemaal ruraal. Ze eten op de meest traditionele wijze die Thailand kent en dat eten is rijst aangevuld met simpelheden “die de pot schaft vandaag” en dat is voor veel gezinnen mager. Daar is schraalhans keukenmeester. Daar gaat men niet “uit eten”, dat is te chic, maar wordt op gezette tijden van de dag een potje gekookt op een houtskoolvuurtje of op een fles LPG. En daar komt een wok bij te pas en veel kleine potjes kruidigheden en fabrieksspul om met smaaksensaties te verbloemen dat er eigenlijk maar weinig variatie op tafel komt. Niks geen schijf van vijf.

Ik had in april op bezoek de moeder van mijn dame; en haar kleinzoon van 11, mijn stiefkleinzoon. Zijn vader gescheiden, moeder de hort op; die vader blijft zitten met drie jonge koters, geen riant inkomen - net iets boven minimumloon -, en ook de zorg op zich voor zijn grootouders, niet echt gezond meer, ieder met een pensioen van 500 baht per maand, en een koophuis: je 30 jaar lang blauw dokken voor een huisje met twee slaapkamers. Een schamele hut tegen schandelijke rente.

En wat eet dat menneke in mijn huis ? Van die pakjes noedels die je met warm water aanlengt in een kommetje, liefst te nuttigen voor de TV. Gezond ? Kan ik me niet voorstellen. Ik wens hem dus aan de ontbijttafel maar krijg tegengas. “Zinloos, hij weet niet wat fruit is.” Dat snijdt je door het hart ! Dat woont dus in de metropool Bangkok, gaat naar school met schoolvervoer (betaalt mijn dame), keurig gekleed in drie stellen schoolkleren (betaalde ik inmiddels), krijgt 5 baht mee om een lunsje te kopen (worden van hem gestolen door breder gebouwde scholieren) en zal er dus niet komen en al helemaal niet door het nuttigen van pakjes gedroogde noedelen waar, stel ik me zo voor, heel weinig in zit. Wat eten zijn zwakke overgrootouders dan ? En zijn vader die zich alles getroost om zijn koters te voeden ? Ik ga daar echt binnenkort eens kijken. Zal de knip moeten trekken; vooruit dan maar. Zo leven er tienduizenden alleen al in Bangkok. Weggestopt in armenwijken; slechts in verkiezingstijd ontdekt door de hotemetoten in dure pakken. En die snel weer vergeten worden net als in Europa.

De Isan heeft ook veel armen. Nee, dat zie je niet als toerist als je naar de gekende plaatsen gaat waar je in de watten wordt gelegd. In de airco-bus kom je echt geen armen tegen. Je wordt zorgvuldig om hen heen geleid. Bedelaars worden afgedaan als werkschuw en de reisbegeleider leert je daar vooral geen aandacht aan te besteden.

Terug naar het eten.

Bij mij thuis wordt Thais gegeten doch met een farang sausje, een farang opmaak, met farang dingen zoals “man farang” waarmee de pieper wordt bedoeld; en heb je het geluk bij mij te worden uitgenodigd voor een “lunsje” dan is de kans groot dat er ook “noh mai farang” op tafel staat, asperge die het echter niet haalt bij de Limburgse asperge. Ach, ik mis die nog wel eens in tijden van terugdenken aan….. Maar ik woon nu hier.

Toch eten we ook wel uit. Eens per week. En dan gaan we genieten in een restaurant. Kan een Thais restaurant zijn voor een heerlijke ‘moe thod krathiam phrik Thai’ of een ‘nuh-a krata’ met ‘phak phad roe-am’ maar soms kruipen we in een farang tent voor ‘kradoek-moe’: spare-ribs.

(wordt vervolgd)

[prajak]

Deel 2 van 3

En thuis, ja, daar kookt mijn dame. Zoveel mogelijk vers. Van tijd tot tijd naar de markt aan de overkant van de straat, een middagmarkt, goedkoop en vers allemaal, en eerste kwaliteit. Bijna alles te koop, en wat er niet is halen we op de markt in de stad.

Fruit; ons ontbijtritueel, niet duur maar gevarieerd en lekker. Het leuke is dat je daarbij de seizoenen in acht neemt. Nu zijn de lychees aanwezig. Kan ik me vet aan eten. En mango; ik heb drie mangobomen in mijn tuin en reken maar dat een aanzienlijk deel in de koelkast belandt om “in eigen beheer”, beter” “in eigen maag” te worden genuttigd. Want nee, mango eet je niet. Mango wordt genuttigd. Mango is een eerbare vrucht van grote klasse die met eerbied wordt geschild en van pit ontdaan. Dan moet je, voor je toehapt, de geuren tot je laten doordringen en die geuren zijn per mangosoort verschillend. Genieten ter eerste klasse. Uit eigen tuin nota bene.

En dan de avondmaaltijd. De keus is groot. “Moe” wat varkensvlees is, of “nuh-a”, rundvlees; er is altijd “kai” met zachte k (kip) en eenmaal aan de gebakken rijst wil ik daar een gebakken ei bij (met geblazen k, “khai daaw”) en dat is vaak de hoofdmoot van ons avondeten. Daar heb ik dan graag Nederlandse sambal op. O jee, dat is decadent ! Ik prijs me gelukkig dat ieder jaar wel een familielid de reis naar hier maakt en sambal voor me meeneemt. Sambal badjak, sambal manis. Ieder zijn meug, denk ik dan.

Hoezo, hou die lucht bij je ? Ja, mijn dame wil wel eens dingen op haar eten doen die afkomstig zijn van kleine diertjes zoals sprinkhanen en insecten en nee, dat is niet lekker, dat ruikt niet lekker, dat stinkt. Er zijn nu eenmaal dingen in dit land die niet lekker zijn voor de gemiddelde farang zoals ik ben. Ik sprak buurman “tuktuk” over mijn kleine reparatie aan de deur van het huis naast me, van omaatje, en dat ik in het huis een grote toh-keh heb ontdekt en hij, tuktuk Jack, bood me direct 1.000 baht per kilo toh-keh voor consumptie. Maar ik zie me echt geen gekko de nek omdraaien voor eten en zeker niet als je weet dat als dat dier je bijt (het heeft geen tanden maar een schrapende vijl) je behept bent met vervelende kwalen.

Maar nabij zijn woonst ruik ik in de morgen bijzondere luchten en zie ik wel eens het scherpe mes gehanteerd worden op een grote kikker. Kikkerbillen ? Nee, veel meer van dat diertje wordt genuttigd. De traditioneel levende Thai, en meestal zijn dat niet de rijkste mensen, eten eigenlijk “alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit” en wij farang kunnen daar maar beter van afblijven want het kan de maag aantasten, ontwrichten en ach, er is zoveel meer te eten in dit land dat we wel lusten.

Bijzondere luchten ? Bij je houden of de natuur in ? Natuurlijk herinneren we ons de paniek in Soho, Londen, in 2007. Lees maar mee…. Van internet geplukt.


””” Spicy chili smell leads to evacuation.
By RAPHAEL G. SATTER, Associated Press Writer; Wed Oct 3, 2007.

Super spicy chili sauce being cooked at a London Thai restaurant sparked road closures and evacuations after passers-by complained that the smell was burning their throats, police said Wednesday. London Fire Brigade's chemical response team was called after reports that a strong smell was wafting from the restaurant in the heart of London's Soho district Monday afternoon, a Metropolitan police spokesman said, speaking anonymously in line with force policy.

Authorities sealed off several premises and closed roads. The Times of London described shoppers coughing and spluttering as firefighters wearing special breathing masks sought the source of the smell.

The paper said firefighters smashed down the door of the Thai Cottage restaurant and seized extra-hot bird's eye chilies which had been left dry-frying. It said they were being prepared as part of a batch of Nam Prik Pao, a spicy Thai dip.

"The smoke didn't go up into the sky because of the rain and the heavy air," The Times quoted Thai Cottage owner Sue Wasboonma as saying. "It's the hottest thing we make."

The police spokesman said no arrests were made in the case. "As far as I'm aware it's not a criminal offense to cook very strong chili," he said. ””


Dus ZO gek is het niet als je Thaise luchten ineens niet meer zo mag. Maar ik ben er aan gewend, weet je. Ja, dat dacht ik…..

Want er komt een vis mijn huis in. Onverwacht. Malheur !

(wordt vervolgd)

[prajak]

Deel 3 van 3

Ik heb het niet in de gaten. Lief roept me voor eten en ik ga aan tafel en zie het grote bord met “phak phad roe-am”, gebakken groenten, al op tafel staan. En ik hoor haar in de keuken opscheppen. Mijn bord komt er aan met piepers en pindasaus en gebakken kippenpoot …lekker ! En ik kijk naar haar deel in dit lekkers. Nee. Ze zet de grote pan in de koelkast. Ik er op af. “Waarom eet jij geen kip”, vraag ik.

”Ik eet vis”.

Vis ? Ik heb niks gezien maar ze is zo lief te wijzen naar een plastieken zak die op het aanrecht staat. Wat zit daar in ?

In het Thais, zoals we alles in het Thais bespreken, ทู, te vertalen met thoe, volgens mijn woordenboek de sport-bodied mackerel.

Internet zegt dat het dier heet spot-bodied mackerel, gevlekte makreel dus. Ik weet goed wat makreel is. Gerookte of gestoomde makreel, een zaligheid. Maar van de gevlekte makreel, echt nooit gehoord. Dus peuter ik het pakje open.

NEE ! BEWAAR ME ! Wat een lucht. Dat ruikt niet, dat stinkt niet, dat meurt niet, dat ruft ! Zurigheid krioelt ineens in mijn sinus en ik wend met afschuw het hoofd af. “Dat ga je toch niet eten ?” vraag ik. Maar nee, haar hoofd geeft aan dat ik zojuist een lekkernij heb beledigd en ja, daar gaat al een klontje boter, echte boter, in een braadpannetje en even later hoor ik een vis sissen in de pan. Onverklaarbare luchten vullen mijn huis en ik zou me het liefst naar buiten begeven ware het niet dat er twee borden heerlijk spul voor mijn neus staan en het verlangen dat alles te doorproeven en te genieten is sterker dan die lucht… Ik vraag haar of die vis is ingesmeerd met een of ander rommeltje maar nee, de vis schijnt van huis uit al te ruften. Het is niet te harden.

Tenslotte komt ze ook aan tafel en daar ligt dan een gebraden vis met een blauw velletje en … ineens is die ruftlucht weg ! En komt vragend een stukje vis mijn kant op en moet ik uit beleefdheid, een relatie is immers een doorlopende opoffering, een stukje proeven. Met frisse tegenzin doe ik dat en neem eerst een “neus” en dan een proefje en, nou, helemaal niet gek hoor, bijna lekker te noemen. Zij eet met smaak de vis verder op. Nee, geef mij dan toch maar een kippenpootje…….

Thailand; prachtig land, lieve mensen, maar het is wennen….

[printen44]

Prajak, weer geweldig geschreven. Ik lees en geniet. Ik ruik bijna de luchten die je beschrijft. En ik heb je stukjes gemist. Dus dat wordt weer genieten voor de lezers van dit forum.

[RuudThai]

Heintje Davids kwam toch ook steeds weer terug?
Dus kon je er donder op zeggen dat prajak hetzelfde zou doen!
Welkom weer !

[Ashley]

Leuk om te lezen!! Er staat me in de toekomst nog wat te wachten.
Ik heb altijd tegen mijn vriendin gezegd '' alles wat je kookt zal ik proeven, als ik het niet lust dan heb ik het in ieder geval geproeft''

Nu dit gelezen te hebben heb ik toch wel een beetje spijt dat ik dat gezegd heb

[elst99]

Fijn dat je er weer bent! En dat je het geproefd hebt, compliment! Dan moet je Kai toch wel erg lief vnden!!!

[Gardensafari]

Prajak, je hebt vandaag al weer twee goede daden verricht.
Je bent terug.
En je hebt ons weer vergast op een heerlijk stukje proza.

[vleespet]

Prajak je hoeft toch geen sambal uit Nederland mee te laten nemen,zelf maken met verse mango erin,een betere badjak bestaat er niet.
En die Phla-Khem die jij beschreef,daar doe ik een moord voor.

[Mart]

En die Phla-Khem die jij beschreef,daar doe ik een moord voor.

Hoeveel potten wil je hebben

[Duiker]

Prajak, fijn dat je er weer bent.

[dutch]

Prajak je hoeft toch geen sambal uit Nederland mee te laten nemen,zelf maken met verse mango erin,een betere badjak bestaat er niet.
En die Phla-Khem die jij beschreef,daar doe ik een moord voor.

Pit Ta Daeng (fonetisch geschreven naar mijn beste kunnen) komt het dichts in de buurt van genoemde Sambal.

(even Prajak jaloers maken)
Ik gebruikte bovengenoemde Pit Ta Daeng totdat ik mijn Sambal Brandal uit Nederland bestelde.
Heb nog 10 potjes a 375 gr staan maar dat is geen luxe want dat betekent dat ik over enkele maanden toch voor nieuwe voorraad moet zorgen.
Er zijn diverse bedrijven die in Nederland dit soort zaken wereldwijd versturen echter.....de verpakking laat vaak te wensen over(men heeft geen idee hoe er met dit soort pakketjes wordt omgesprongen).Toen ik eens een voor mij bestemde doos bij het plaatselijke postkantoor kwam ophalen,rook ik de (heerlijke) geur van sambal al van ver.Bij thuiskomst bleken er van 2 potten de deksel los te zijn gegaan en een pot was gebroken.Enig idee hoe de rest van het pakket er uit zag (en rook).
Ga het binnenkort dus weer proberen en geef het bedrijf dus als tip mee om,om te beginnen,een hard kartonnen doos te gebruiken.
We zullen zien

[jumbo]

En die Phla-Khem die jij beschreef,daar doe ik een moord voor.

Hoeveel potten wil je hebben

Naar mijn mening hebben we het niet over Pla Khem
Dat zijn volgens mij kleine, zongedroogde en vervolgens in zout gebakken visjes, erg zout soms...lekker als borrelsnack..

[Pieter]

Ik kook ook regelmatig en op dingen een beetje heet te krijgen gebruik ik Surajaki saus, vind ik lekker

Alleen mijn voorraad Ketjap-manis is weer bijna op en ik ga niet op korte termijn naar Sateh-tjes land dus
weet iemand zoiets in Thailand

Pieter

[jumbo]

Ik kook ook regelmatig en op dingen een beetje heet te krijgen gebruik ik Surajaki saus, vind ik lekker

Alleen mijn voorraad Ketjap-manis is weer bijna op en ik ga niet op korte termijn naar Sateh-tjes land dus
weet iemand zoiets in Thailand

Pieter

Er is een soort van ketjap saus in Thailand.
Je moet effe door de saus afdeling heen, kijken naar soya saus en dan de fles effe keren.
Als de saus blijft kleven aan de hals dan is het de ketjap-achtige saus...
In Paragon schijnen ze sambal te hebben, kan best zijn dat er daar ketjap te verkrijgen is..