De afname van je besteedbaar inkomen per 1 januari 2015
Als je in Thailand woont en geniet van een AOW-uitkering met eventueel nog een bedrijfspensioen of een WAO-uitkering dan heb je per 1 januari 2015 een gevoelige draai om je oren gekregen.
Per die datum kreeg je te maken met een tweetal vervelende maatregelen, nl.:
a. een verhoging van het belastingtarief in de 1ste en 2e schijf van de inkomstenbelasting als gevolg van de vervanging van de AWBZ door de Wet langdurige zorg (WLZ) met 3%;
b. het vervallen van het recht op heffingskortingen;
c. ook je eventuele fiscale partner kwam niet meer in aanmerking voor (een gedeeltelijke) uitbetaling van de algemene heffingskorting.
Ad a. Bij wonen in Nederland werd gelijktijdig de premie volksverzekeringen met 3% verlaagd en verliep e.e.a. dus budgettair neutraal. Echter bij wonen in Thailand profiteerde je hier niet van en bleef alleen de stijging van het tarief voor de inkomstenbelasting over.
Ad b. Hierbij ging het met name over het verlies van het belastingdeel van de algemene heffingskorting, de ouderenkorting en eventueel ook nog de alleenstaande ouderenkorting.
Ad c. Door het vervallen van de heffingskortingen verdween uiteraard ook deze mogelijkheid voor de minst verdienende partner.
Daarnaast vervielen het heffingsvrij vermogen in box 3 en de aftrek voor de inkomstenbelasting voor de eigenwoning en voor persoonlijke verplichtingen.
Tot en met 2014 had je, indien je koos voor behandeling als binnenlands belastingplichtige, recht op het belastingdeel van de heffingskortingen en wel tot de volgende bedragen:
a. algemene heffingskorting € 296,--;
b. ouderenkorting € 287,--;
c. alleenstaande ouderenkorting € 120,--;
d. totaal € 703,--.
Hierbij maak ik de aantekening dat dit de maximale korting betreft, daar de heffingskortingen nooit meer bedragen dan de berekende belasting.
Het hoeft geen betoog dat deze maatregelen er flink inhakten op het besteedbare inkomen bij wonen in Thailand. Hier heb ik dan ook mijn buitenlandse klanten in september 2014 reeds van in kennis gesteld. Zodoende konden zij tijdig op de nieuwe situatie inspelen.
Tot op de dag van vandaag is echter niet iedere in Thailand wonende Nederlander met een AOW-uitkering zich bewust van deze maatregelen, omdat zij nog steeds genieten van een te hoge netto uitkering. Nog steeds past de SVB in een groot aantal gevallen de heffingskortingen toe op de AOW-uitkering, ook al woon je in Thailand.
Zodra dit geconstateerd wordt door de Belastingdienst (de Belastingdienst is inmiddels begonnen met de controle) en je daardoor een uitnodigingsbrief krijgt om aangifte te doen, is het gedaan met de pret. Vervolgens kun je de AOW-uitkering van ruim een maand afstorten op de bankrekening van de Belastingdienst bij de ING-bank (eventueel vermeerderd met belastingrente) mocht de SVB helemaal geen inhouding hebben gedaan. Daartoe krijg je netjes een berekening toegestuurd in de vorm van een aanslagbiljet met daaraan een acceptgiroformulier. Dat is immers de Belastingdienst: ”Gemakkelijker kunnen we het u niet maken” (maar graag wel even betalen a.u.b.).
“Vreest niet, want zie, ik verkondig u grote blijdschap …………………..” (quizvraag: waar heb je dit eerder gelezen of gehoord?).
Paniek over de waarde van je AOW-uitkering
Kortgeleden werd ik overladen met e-mails en zelfs enkele telefoontjes van in Thailand wonende gepensioneerde Nederlanders.
Er was een alarmerend bericht verschenen met als titel: ”Inkomens van gepensioneerden, er kan nog wel een stukje vanaf!” Ook in Thailand Forum is hier reeds aandacht aan besteed.
In het kort kwam het bericht erop neer dat er een beweging is in Nederland om de gehele financiering van de AOW-uitkeringen te laten plaatsvinden vanuit de algemene middelen (zeg maar ‘belastingen’). Nu vindt de financiering uit twee bronnen plaats, nl.:
a. 18% premie in de eerste twee schijven voor de inkomstenbelasting en
b. omdat de onder a. genoemde opbrengst ontoereikend is: zo’n 35% uit de algemene middelen (belastingen).
Voorgesteld wordt om de 18% in de eerste twee schijven van de inkomstenbelasting in 18 jaren over te hevelen van de premieheffing naar de inkomstenbelasting. “Niets aan de hand” zou je zo op het eerste oog zeggen. En dat is inderdaad het geval als je in Nederland woont en daar zowel premie voor de AOW als inkomstenbelasting verschuldigd bent. Maar AOW-ers in Nederland en ook daarbuiten , zoals in Thailand, betalen géén AOW-premie maar krijgen wel te maken met de toenemende inkomstenbelasting!
Dergelijke berichten zijn trouwens ook geplaatst in enkele Nederlandse media, waarvan er een kwam met de pakkende titel: ”AOW-ers tax kan hele AOW gaan opvreten.” En dat is dan natuurlijk wel even schrikken!
Maar als je dat dan leest weet je wel wat er aan de hand is: “Weer zo iemand, die het woord ‘inkomstenbelasting’ foutloos kan schrijven, maar daar houdt het dan ook mee op”. En dan weet je doorgaans dat het fout gaat.
Wat is hier werkelijk gaande
Op 17 februari 2012 heeft de staatssecretaris van Financiën de ‘Commissie inkomstenbelasting en toeslagen’ ingesteld. Deze commissie kreeg een tweetal opdrachten, nl.:
a. het doen van onderzoek naar een eenvoudig, solide en fraudebestendig belastingstelsel;
b. het doen van onderzoek naar een vereenvoudiging van de toeslagen en
c. hierbij uit te gaan van een lastenneutrale financiering.
Deze commissie werd vervolgens bekend onder de naam van haar voorzitter als de ‘Commissie Van Dijkhuizen’.
Voor fiscalisten is het op 17 juni 2013 uitgebrachte eindrapport van de Commissie Van Dijkhuizen gewoonweg verplichte literatuur, maar anders zou ik maar niet beginnen aan dit 128 bladzijden tellende rapport. Een roman leest gemakkelijker (behalve voor mij dan)!
Een van de pijlers in dit rapport is inderdaad de totale fiscalisering van de AOW-uitkeringen, d.w.z.: financiering vanuit de algemene middelen (belastingen). Daartoe stelt zij voor om het huidige tarief in de 1ste en 2e schijf van 18% voor de AOW-premie in 18 jaren af te bouwen en over te hevelen naar de belasting.
Tot zover niets aan de hand dus voor wat betreft de genoemde alarmerende berichten: zij schijnen gelijk te krijgen!
Maar er werden enkele belangrijke aspecten over het hoofd gezien, nl.:
1. de hiervoor onder c. gegeven opdracht aan de commissie en
2. de door haar aangedragen oplossing voor wat betreft deze lastenneutrale financiering.
Daartoe draagt de commissie een groot aantal maatregelen aan welke worden aangewend voor een tariefsverlaging. Het voert me te ver om al deze zaken de revue te laten passeren en volsta dan ook met het opnemen van een overzicht uit het rapport, weergevend de voorgestelde maatregelen.
Enkele maatregelen springen er echter zodanig uit dat ik wel gedwongen ben om daar aandacht aan te besteden omdat zij direct de financiële positie van Nederlandse gepensioneerden en wonend in Thailand in positieve zin raken.
“De grote blijdschap”
Direct in de inleiding wees ik op de grote draai om jullie oren die ingaande 1 januari 2015 is uitgedeeld als gevolg van de afschaffing van de heffingskortingen. Hiervoor hebben jullie geen enkele compensatie verkregen
De Commissie Van Dijkhuizen komt met het voorstel om de ouderenkorting en de alleenstaande ouderenkorting voor alle Nederlanders af te schaffen en het daardoor vrijkomende budget aan te wenden voor een verhoging van de AOW. Let wel: daarbij gaat het niet om alleen het belastingdeel van deze heffingskortingen (voor jullie berekend op € 703,--), maar om het totale af te schaffen bedrag aan ouderenkorting en alleenstaande ouderenkorting tezamen van € 1.623,--. Dus zowel het belasting- als het premiedeel van de heffingskortingen. Dit verlies wordt vervolgens vrijwel geheel gecompenseerd door een verhoging van de AOW-uitkeringen en een groot aantal maatregelen, welke leiden tot tariefsverlaging.
Dit duidt erop dat de in Thailand en elders wonende AOW’ers via de verhoging van de AOW-uitkering en de verdere maatregelen aanzienlijk meer gecompenseerd gaan krijgen dan het per 1 januari 2015 verloren gegane belastingdeel van de heffingskortingen! Immers: tegenover een maximale korting per 1 januari 2015 van € 703,-- komt nu een vervolg voor alle alleenstaande ouderen van maximaal € 1.623,-- aan verlies van de heffingskortingen. In dat opzicht zou het verlies per 1 januari 2015 wel eens geheel kunnen omslaan in een voordeel tot eenzelfde bedrag, zulks na implementatie van het rapport van de Commissie Van Dijkhuizen. En dit is even ander nieuws dan wat te lezen stond in een Thais blog.
En nu maar hopen dat de plannen van de Commissie Van Dijkhuizen snel worden doorgevoerd. De plannen zijn terdege voorbereidt en doorgerekend door het CPB, maar toch blijft dit in het hele stelsel van regelgevingen rond belastingen en toeslagen een gigantische operatie die zijn weerga niet kent. Hierbij vergeleken is de laatste herziening van het belastingstelsel van 2001 slechts een ‘appeltje – eitje’. Ik waarschuw dan ook voor een al te groot optimisme voor wat betreft het tijdstip van implementatie.
En vervolgens moet je nog even geduld hebben voor wat betreft het effect op je besteedbaar inkomen: de implementatie van de totale fiscalisering van de AOW is immers uitgesmeerd over 18 jaren. Maar dit geldt ook voor de paniekzaaiers in het Thaise blog en enkele Nederlandse media: ook dan zouden de effecten pas na 18 jaren hun totale omvang hebben bereikt.
De effecten van verschillende voorgestelde maatregelen om te komen tot een tariefverlaging zullen aanmerkelijk sneller hun beslag kunnen krijgen!
Uit het rapport van de Commissie van Dijkhuizen:
