Verhalen uit het oude Siam; tour d'histoire

[printen44]

Geschiedverhalen over Siam (72)

Bron: A Traveler in Siam in the year 1655, passages uit het dagboek van Gijsbert Heeck.

September 1655; Bangkok, en verder de rivier op

‘ Op 7 september heel vroeg in de morgen en in prachtig weer komen we met de sloep in Bangkok aan. Dit is een vrij grote plaats met veel huizen tegenover elkaar maar allemaal slordig gebouwd op hoge palen en waarvan het frame, de muren en andere delen gemaakt zijn van bamboe alleen, en dat is dik Indiaas riet, en bedekt met bladeren van de kokospalm.’

‘ Alleen de monniken hebben houten gebouwen bedekt met pannen maar ook die staan op palen in de zompige grond. De omgeving is best wel vruchtbaar want wij zien kokosbomen, sinaasappelbomen, citroen, bananen, areka-noten en zo meer.

Om die reden is dit een van de betere markten, men zegt hier ‘pasar’, langs de hele rivier en dat brengt de koning een vast inkomen door het heffen van recht. Handel doet men vanaf lange en smalle boten. ‘

‘ Wij zien een paar heidense afgodentempels, elegant gebouwd en niet van goedkope makelij. Ze staan op heuveltjes en zijn van steen. De spitsen aan de hoeken zijn kunstig gegraveerd en meestal verguld en de daken zijn bedekt met pannen. Voor de tempels staan hoge, slanke en rijkelijk vergulde piramides waaronder, zo zegt men, de as is gezet van belangrijke personen want ze cremeren alle mensen hier van welke rang of stand ook.

Ze cremeren de lichamen en maken er muziek bij met diverse instrumenten en soms huren ze vrouwen in om te weeklagen. Op deze manier laten ze hun doden aan de goden zien. En in de avond, als de overledene van aanzien is, steken ze vuurwerk af. Eigenlijk lijken deze crematies meer op een huwelijk of een gezellig diner.

Wat ik elders zie in een klein dorpje: er zitten 5 of 6 monniken naast een zieke en onderhouden hem met trommels en diverse instrumenten om, zoals bepaald in hun heidens geloof, boze geesten weg te jagen, Ik zie hoe deze onwetende en eenvoudige mensen voor de gek worden gehouden door de ware volgelingen van satan. En hoewel het ons verbijstert moet ik er wel over klagen.

Bangkok ligt een zeven leagues af van het pakhuis Amsterdam. Wij roeien snel om zo ver mogelijk de rivier op te raken maar de stroom is tegen ons dus we roeien zo dicht mogelijk onder de oever. ‘

Talat Kaew

‘ Voor de middag bereiken we Talat Kaew. Dit is een vrij grote stad. Het heeft ook een bekende dagelijkse ‘pasar’ voor alle soorten goederen en de handel gaat ook vanuit bootjes en uit sommige huizen die deels over het water zijn gebouwd voor dit doel. Het is er levendig. Wij kopen hier watermeloen en areka en betel voor de koelies op de boot.

We ervaren wat problemen met het betalen met onze Hollandse munten en ook niet alle Siamese munten worden aanvaard als ze oud zijn. Mensen aanvaarden het liefst de weinig gezien kleine munten genaamd song phai, waard een halve fueang, of de schelpen waarin ze is onderverdeeld, de cowrie. Het beste Hollandse geld dat je naar hier mee kunt nemen is de rix-dollar.

Vroeger leefden hier Chinese mensen die hun brood verdienden met het verven van kleren. ‘

‘ Wij varen verder langs de rivier en passeren veel bootjes die van plaats naar plaats gaan. Sommige zijn geladen met brandhout, atap, peulen, fruit en andere handel. De meeste bootjes hebben een dakje tegen de zon en de regen. De vrouwen staan daar meestal ‘oben ohne’ en daarmee zie je het verschil met de mannen want hun kleding is het zelfde. Hun hoofden zijn kaal geschoren want rijk noch arm mag lang haar hebben, dat is voorbehouden aan de koning.

Dat lijkt belachelijk, wij zijn daar niet aan gewend en vinden het maar raar, maar er is een gezegde: Ben je in Rome, doe als de Romeinen doen.....

Aan weerszijden van de rivier zien we tempels met mooi bewerkte piramides en we zien palen met vlaggen die er uit zien als een krokodil en daarvan ontgaat mij de betekenis. ‘

‘ Wij passeren veel dorpen en nederzettingen waarvan we de namen niet kunnen uitspreken. We zien pottenbakkers, mensen die brandhout verzamelen, die wonen met paarden, koeien, waterbuffels en varkens zowel voor arbeid als voor voedsel; ze hebben eenden en kippen.

In andere dorpen zien we mensen die boten bouwen, en andere timmerlieden. Menen die leven van kokosolie en dat verhandelen. Er is een dorp waar men lijkkisten maakt, de een nog mooier dan de ander en dan horen we dat die kist niet wordt verbrand maar dat er een goedkope kist in zit...... ‘

==

Toelichtingen

Bangkok; grote nederzetting; nog geen hoofdstad.
Pasar, Maleis voor bazaar, markt.
League, 4.828 meter.

Talat Kaew; niet gevonden, maar moet liggen tussen Ratanakosin en Paak Kret, deel van Nonthaburi. Een bron zegt dat de schrijfwijze ook Talquan is, Talaqueau of Talque. (http://journals.cambridge.org/action/di ... id=5355512 )

Rix-dollar; rijksdaalder. Model naar de Duitse thaler, in Zweden riksdaler, in Denemarken rigsdaler.

Vlaggen met krokodil; bedoeld is ‘thong corakhe’, de krokodilvlag in Centraal Thailand die voor de tempel staat. Dat is het teken dat men een sponsor heeft gevonden voor het thod kathin , het robe-feest. Ik vind 4 vlaggen ธงกฐิน en plaats ze al vind ik geen bepaling omtrent rechten van derden.

Afbeeldingen

Huis op palen; By Paolobon140 - Own work, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=16287204

Drijvende markt; Door Ahoerstemeier - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17084

Schelpen als betaalmiddel; By H. Zell - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=20240176

Thong kathin; thanks to http://board.postjung.com/819853.html

[prajak]

Op mijn verzoek heeft Printen44 nu ook toegang tot mijn werkhoekje en kan mijn bijdragen doorplaatsen mocht ik een paar dagen op reis zijn. Zo blijft het forum verzekerd van een artikel per twee dagen.

[printen44]

Geschiedverhalen over Siam (73)

Bron: A Traveler in Siam in the year 1655, passages uit het dagboek van Gijsbert Heeck.

September 1655; verder de rivier op naar Ayutthaya

Toelichting kaart: bovenaan staat de grote muggen passage, net er onder de kleine muggen passage nabij Pak Kret. Daaronder Bangkok en tenslotte de monding met twee takken.

‘ In de middag komen wij aan bij de kleine muggen passage die zo heet vanwege de massa muggen die hier overheerst. Het is een tak van de rivier die de route een beetje inkort maar is niet geschikt voor grote schepen want hij is erg smal.

Er staat een klein fort, wit, vierkant, aan een van de zijden aan de ingang. Het heeft lage muren en is in onze ogen niet te verdedigen; er zijn geen soldaten, geen kanonnen, geen steunberen en kantelen, het staat er echt voor het mooi.

In het midden van dit stuk gaan we aan land en bekijken een van de tempels daar. Binnen zien we 25 beelden, mooi uitgevoerd en op een voetstuk. Ze zijn alle verguld op een na, die is nog zwart van kleur. Twee van hen, aan de zijkanten, zijn zeker zes keer zo groot als een mens. Ze zitten met de benen gekruist zoals moslims en heidenen doen.

Wij gaan terug naar de sloep en varen de grote brede rivier weer op. De boompartijen worden dunner en we zien steeds meer open vlaktes voor dieren en voor rijst.

Tegen de avond passeren we de stad Pak Kret. ‘

‘ We zijn nog zo’n 10 leagues van Ayutthaya af. Hier is een bazaar met boten. We zien ook dat er Chinese families wonen, zoals overal trouwens, die, verbazingwekkend eigenlijk, overal een living kunnen opbouwen. Ze zijn schrander, vlijtig en ondernemend.‘

De grote muggen passage

‘ Na zonsondergang gaan we de grote muggen passage in, ook een tak van de rivier maar erg breed. Aan onze rechterhand passeren we een groot en vlak eiland dat bewoond wordt door mensen van origine uit de regio Pegu en hun aantal neemt toe. Men zegt dat de eersten van hen over land kwamen met toestemming van de koning en dat ze rijst verbouwen en dieren houden.

Het land is daar geschikt voor, wijds en nauwelijks bomen. Wij brengen daar de nacht door en hebben regen, donder en bliksem. ‘

Toelichting kaart: de kaart sluit aan op de vorige. Rechts onder de stad staan 3 kruisjes van mijn hand: de bovenste is de NL lodge, en er onder de Japanse en een van de Peguse Campo’s.

‘ We hebben vanmorgen fijn weer en liggen naast een boerendorpje.Voor de huizen die langs de rivier staan hebben ze hokken gemaakt van bamboe waarin ze veel dieren houden om ze te beschermen tegen de wilde beesten hier.

Wij zien koeien, ossen, waterbuffels, geiten en ander vee dat verhoogd staat naast de huizen die daarom een breed bordes hebben. Paarden zien wij ook al zijn ze klein van stuk, en grote aantallen pluimvee, ganzen en eenden, maar geen schapen want die gedijen niet op zompige grond.

In de bossen hier zijn veel wilde dieren; ook olifanten die worden gevangen om ze tam te maken. Van tijd tot tijd krijgt de VOC een geschenk van de mensen hier maar het ivoor het land uit brengen wordt met de dood bestraft, en dat geldt ook voor tin en salpeter dat hier wordt gewonnen.

Reeboek en herten zijn hier ook in grote aantallen te vinden en worden door ons uitgevoerd naar Japan en China. Tenslotte voeren wij ook de huiden van roggen uit naar Japan waar ze worden gebruikt voor het gevest van zwaarden en dat levert veel op. ‘

‘ We zijn nog vier leagues van de lodge af en hier wordt de oever levendig; je waart je in een voorstad in Holland. De rivier blijft echter erg breed en de stroming wordt sterker.

We komen een boot tegen met een groep mensen en een lijk dat verbrand gaat worden. Ze maken muziek op een trommel en op andere instrumenten.

In dit geval hebben ze voorrang op de rivier dus andere schepen moet de zeilen strijken. Maar onze koelies, die gebruik kunnen maken van een beetje wind, hebben een zeil gemaakt van hun kleren die ze aan elkaar gebonden hebben en dat krijgen ze niet snel genoeg omlaag. De koelies in de andere boot worden boos en gooien brandhout naar ons maar wij kunnen slechts om hun achterdocht lachen.

Tegen de tijd dat we aan het middageten denken leggen we aan bij de VOC lodge nabij de hoofdstad Ayutthaya. We gaan met de medewerkers daar aan tafel en brengen een toast uit op de voorspoedige reis. ‘

==

Toelichtingen

De ‘kleine muggen passage’ is nabij de stad Pak Kret, Provincie Nonthaburi. Ligt ten westen van het huidige Don Muang vliegveld.

De ‘grote muggen passage’ is niet te vinden; moet een grote omweg zijn geweest en ik vermoed die te zoeken in Rangsit nabij het huidige Nanthana Village en Ladawan Rangsit Village.

League; 4.828 m.
Pegu, deel van het huidige Myanmar.
Salpeter; kaliumnitraat, onder meer gebruikt voor kruit en mest.

Afbeeldingen

De kaarten zijn uit het boek en komen uit het Nationaal Archief, Den Haag.

De stad Pak Kret; By OpenStreetMap contributors - Based on OpenStreetMap export, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=18562508

Rog; Door © Raimond Spekking / CC BY-SA 4.0 (via Wikimedia Commons), CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=168357

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (74)
(3150)

Bron: A Traveler in Siam in the year 1655, passages uit het dagboek van Gijsbert Heeck.

September 1655; de VOC lodge nabij de stad Ayutthaya

De lodge staat op de foto linksonder. Het boek geeft dit als volgt weer:

‘ Ayutthaya getroffen door onweer; 1707, collectie Henk Zoomers. Dit is de meest duidelijke afbeelding van de Hollandse lodge die beschikbaar is maar zij schijnt toch ook een beetje op fantasie gebaseerd te zijn.

Als bron voor deze gravure wordt gewoonlijk gegeven De Mandelslo’s “Voyages célèbres & remarquables” (1727). Evenwel is deze gravure ook al gebruikt in 1707 in het “Dag-register van Pieter Williamson Floris na Patane en Siam” gepubliceerd in aanvulling op Anthony Hippon’s “Sevende Reys na Oost-Indien op kosten van de Engelse Maatschappij”.

Beide werken zijn uit het Engels vertaald. Floris tekst noemt speciaal dat Ayutthaya door een onweer werd getroffen op 26 oktober 1612. Op dat moment was de lodge die Van Heeck heeft bezocht nog niet gebouwd.

Onbekend is het tweede gebouw in het midden van de gravure. Het wordt gezien als een extra gebouw aanvullend aan de lodge, zoals de lodge in Pattani, de afbeelding van de Portugese nederzetting of als de tekening van de Krue Se moskee van Pattani. (Wij danken Henk Zoomers voor de uitleg over de geschiedenis van deze tekening). ‘

Nu volgen wij het boek weer:

‘ Wat het lokale kantoor betreft, of, zoals men men wel schrijft, het Hollandse comptoir Ayutthaya in het koninkrijk Siam, het is gelegen een 28 leagues vanaf de monding van de rivier, en op niet meer dan de lengte van de kogelbaan van een musket vanaf de stad Ayutthaya. Het ligt op de oever direct tegenover de Portugese en Japanse kwartieren waar de rivier breed is en snel stroomt.

Het kantoor is gesticht in 1634 door Joost Schouten, die daar toen directeur was, maar later in Batavia, in 1644, in mijn bijzijn, werd gewurgd en verbrand vanwege zijn walgelijk homoseksueel gedrag.

Hij was een man van ongewone kennis en buitengewoon verstand, die door zijn kennis hoogleraar is geworden bij het adviescollege van India, maar die in zijn hart een schijnheilige boef was en verleider van velen door stiekem zijn beroemdheid en grote autoriteit te gebruiken om anderen van het rechte pad te halen en de weg in te slaan naar beschamende smerigheden terwijl hij daarbij zijn duivelse wellust, Satans werk, wilde bevredigen.

Daarom zijn allen waarvan bekend was dat ze deelnamen aan zijn kwalijke zaken later onder water verstikt omdat ook zij onwaardig waren als mensen verder te leven. In het hiernamaals komt het ergste nog voor hen maar daar gaan wij niet over. ‘

‘ De lodge is een mooi robuust gebouw, groot en hoog met ruime kamers en beneden een ruimte voor opslag. Twee zijden zijn gebouwd van witte steen, met deuren en ramen, de meeste van lat- en traliewerk en bezet met kalk. Al het houtwerk is teak en erg duurzaam, nauwelijks verschillend van eikenhout.

Aan de voorkant staat een dubbele trap naar boven waar de kamers zijn van de leiding en van de handelaren alsmede de eetkamer.

Op de begane grond zijn kamers met stenen muren voor andere medewerkers zoals chirurgijn, steward, kok, omroeper, beeldhouwer, timmerlieden, smeden en het personeel van schepen en ook de boekbinder, bakker, stalknecht en zo, en iedere kamer is voorzien van inventaris naar de rang van de persoon. Het personeel van de schepen slaapt op de boot vanwege bewaking.

Om de lodge heen staat een hekwerk van bamboe en daar zijn gebouwd keuken, provisiekamer en de nor en aan de andere kant een stal voor paarden, een hok voor schapen en geiten en een ren voor kippen, ganzen, eenden en duiven alsmede kraanvogels waarvan ik een stel meeneem om in Batavia te laten broeden. Tenslotte is er een smidse. ‘

‘ Om de lodge heen is een diepe gracht, en er is een degelijke poort. Naar de rivier toe zijn er aanlegplaatsen voor schepen die laden en lossen. Tenslotte is er beneden een ruimte voor ontspanning met een troktafel.

In en rond de lodge leven een veertig mensen en die hebben een goed leven want er is overvloed aan alles in deze VOC post. ‘

==

Toelichtingen

Henk Zoomers; http://www.baanhollanda.org/images/cvhenkzoomers.pdf

Comptoir; de hoofdbetekenis is tapkast maar bijkantoor en zelfs factorij kan ook. Factorij: magazijn en kantoor van een handelsonderneming in vreemde landen.

Troktafel; biljart.

Afbeeldingen

Gravure lodge, zie toelichting.
Tekening kaart, uit het boek, en uit het Nationaal Archief, Den Haag

Kraanvogel; Door Jcwf uit nl, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=567606

Troktafel; http://www.wikiwand.com/nl/Overtoom_(Amsterdam)

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (75)
(3186)

Bron: A Traveler in Siam in the year 1655, passages uit het dagboek van Gijsbert Heeck

September 1655; Liederlijk leven, en vervolging in Japan?

Liederlijk leven

‘ Vanwege de eerder genoemde overvloed leeft men in luxe hier en de meeste heren houden er bijvrouwen of minnaressen op na teneinde, zoals ze verklaren, stoephoeren te vermijden.

Ze betalen de dames al wat ze nodig hebben en kopen of bouwen een huis, ieder naar zijn capaciteiten. Hun argument is dat deze praktijk toelaatbaar is want het is naar Siamees recht legaal, voorts ook omdat ze niet de deugd van onthouding kennen en omdat hun Hollandse vrouwen hier niet zijn.

Om met de bijbelse heer Paulus te spreken: het is beter zo te leven dan na het omgaan met stoephoeren later in het hiernamaals te branden. Maar hoe slecht ze eigenlijk zijn wordt duidelijk als je hoort hoe ze de vrouwen noemen: stoephoer, slons, temeier en meer van dat.

Zelfs de directeur hier is niet vrij van deze bezoeking. Van de bootsmannen tot hun superieuren, iedereen die voldoende verdient om er een ‘zeug’ op na te houden moet dit ‘juweel’ bezitten zelfs als ze geen cent meer te makken hebben. ‘

‘ Ik merk op dat enkelen van hen diep in de schuld zitten. De kinderen die ze verwekken worden goed verzorgd als de vaders tenminste hier verblijven, en ze worden meestentijds in de kamer gehouden want zo kunnen ze er ook geen schande van spreken. ‘

‘ Maar als de vaders vertrekken vragen de vrouwen een grote som gelds waarvan ze worden geacht samen met de kinderen te kunnen leven. Maar velen besteden dat geld bij Thomas de Fransman, een vrije burger die niet ver van de lodge woont. Hij verdient zijn boterham met het tappen van bier, arak en punch voor schippers en anderen in die buurt.

Onze mensen noemen zijn tent ‘Het weeshuis’ en het lot van die kinderen kun je wel raden..... ‘

De vervolging in Japan

‘ Een dergelijk voorbeeld kwam voor in Japan, waar deze methode van omgang in zwang was.

Op last van de keizer moest de VOC met het schip de ‘Breda’ een twintig vrouwen en een stoet vaderloze kinderen waarvan enkelen zelfs ook moederloos waren weghalen. Onder hen de bekende heren Melchior van S en Vincent R die met hun bijvrouwen en de hele familie van Nagasaki kwamen waar ze jaren hadden gewoond en gewerkt. Beiden waren afkomstig van een gestrand schip en er gebleven.

Onder hen was ook meneer Verstegen, ooit junior-koopman maar later lid van de Raad van India die de dochter had gehuwd van meneer van S en zijn Japanse vrouw, niet vanwege haar schoonheid maar vanwege de rijkdom van schoonpa....

Toen zij in Taiwan aankwamen werden de heren en dames gehuwd door dominee Livius naar Hollandse waarden en gebruiken, met hun kinderen en al.

De reden van het haastige vertrek uit Nagasaki waren de klachten die Japanners dagelijks indienden bij de keizer over de snelle groei van de Rooms Katholieke gemeenschap door de inspanningen van Portugese missionarissen en dat ondanks het feit dat ze scherp werden gecontroleerd en verboden waren mensen te bekeren; daar stond de doodstraf op. De keizer was bang hele gebieden te verliezen door hun snelle groei.

Daarom had de keizer in 1638 per decreet bepaald de christenen te vervolgen en te doden. In de regio Baai van Arima waar een groot aantal christenen heen was gevlucht was men trots 22.000 christenen vermoord te hebben.

Onze fluyt De Rijp kwam hen op hun verzoek bijstaan maar dat was geen succes: twee van de grootste kanonnen barstten kapot, met als resultaat een dode en enkele gewonden, en het schip ging terug. Dit vertelde de hofmeester me zelf. ‘

‘ De priesters die de Japanners levend te pakken kregen werden met het hoofd omlaag aan palen gebonden en dan wachtten ze op het opkomend tij tenzij ze afstand wilden doen van.... Ik zag zeven van die palen aan de moordenaarskaap tussen de dorpen Koshi en Firando. Toen wij ze zagen hadden ze nog geen acht dagen geleden zeven priesters opgehangen en zes er van zijn zo gestorven.

Daarom zijn in 1639 alle handelscontacten met Portugal verboden op straffe van de dood. Maar omdat de Portugezen niet hun vette winsten wilden verliezen stuurden ze in 1640 een delegatie naar de keizer om te onderhandelen maar ze werden zonder gehoord te worden onthoofd.

Hun schip inclusief de lijken en alle geschenken werd teruggestuurd slechts bemand door slaven en bedienden.

De VOC moest haar net gebouwde en schitterende lodge in Firando afbreken en een nieuwe bouwen in Nagasaki. Omdat men wist dat ook wij christenen waren werden we scherp in de gaten gehouden en gedurende mijn tijd daar was het verboden psalmen te zingen, in het openbaar te bidden of zieken te bezoeken.

Zelfs op dit moment mogen we geen boeken over het christendom meenemen maar moeten we ze laten zien en opbergen in kisten of vaten waar ook kruit en andere zaken die ze irriteren worden weggeborgen. De directeurs mogen er niet langer dan een jaar verblijven.

Dit alles geeft aan hoe gedwee en onderdanig de VOC daar moet zijn, heel anders dan waar dan ook in de Oost; bijna als het dienen van de duivel om wereldlijke winsten te boeken. Tegen deze situatie hebben veel vrome bedienaren van de godsdienst en enkele synodes in Holland geprotesteerd.

Dit gedrag betaamt christenen niet; het is de houding van hypocrieten en huichelaars. Maar met hun protesten hebben ze niets bereikt. Niettegenstaande de ernstige vervolging zijn velen hun geloof trouw gebleven. ‘

==

Toelichtingen

Baai van Arima; Nagasaki. Uitmoorden van christenen; http://christian-nagasaki.jp/en/

Afbeeldingen

Bordeel; het grote lupanar (‘wolvinnen-kuil’) in Pompeï, bedolven 79 na Chr; Door Wknight94 - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4603509

Bordeelscene; Door Nicolaes Knüpfer - http://www.rijksmuseum.nl: Home: Info: Pic; alternate version Web Gallery of Art: Image Info about artwork, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3007106

Bay of Arima; eiland Kyushu, Japan; Copyrighted free use, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=53710

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (76)
(3215)

Bron: A Traveler in Siam in the year 1655, passages uit het dagboek van Gijsbert Heeck

September 1655; wandelen door de stad Ayutthaya

==

‘ Een paar woorden over de stad.

Deze bekende koninklijke hoofdstad van Siam ligt op een eiland en is ommuurd met een dikke stenen muur waarin kantelen zijn om geschut te gebruiken al zie ik er nu geen. Er zijn wel stenen steunberen.

Er zitten poorten aan alle kanten en de stad is zo vol dat er ook mensen achter de muur op het water leven. Veel kanalen en vaarwegen lopen door de stad en die krijgen hun water van de rivier. Het water stroomt hier met hoge snelheid.

Wij komen binnen en zien een drukke stad mat nauwe straten en veel bochten die van hot naar her lopen. Vanwege de zachte en moerassige grond heeft men gepunte stenen gebruikt die slordig zijn neergelegd. De markt of bazaar is rechthoekig, een lange en wijde straat met winkeltjes aan beide zijden die dagelijks geopend zijn. Je vindt er van alles te koop inclusief artikelen van goud en zilver.

Maar omdat de majesteit in het paleis is, omringd door hovelingen, bedienden en leeglopers durven de kooplui hun waren niet luidop aan te prijzen, ook omdat ze vermoedelijk veel kopers krijgen zonder centen op zak. Maar klagen durven ze niet want dan krijgen ze op hun kop.

Aan het einde van de straat kom je in de Olifantenstraat die naar het paleis loopt.

Aan beide kanten zie je alleen maar olifantenhuizen van steen gebouwd met stevige houten stallen. De meeste staan halfvrijstaand maar sommige zijn erg groot en kunnen meerdere olifanten bevatten. Al deze huizen zijn voorzien van de chofa. ‘

Olifantenziekte

‘ We zien slechts een kleine jonge olifant en vragen de mahout waar de dieren zijn. Hij antwoordt dat ze buiten de stad zijn voor frisse lucht want een besmettelijke ziekte is nu aanwezig onder de dieren en die heeft er in korte tijd veel gedood. Inderdaad, in de rivier hebben wij drie of vier dode dieren gezien.

Op aanraden van hun heidense leraren of hun priesters hebben ze besloten dat deze ziekte van de duivel af komt.

Daarom, in opdracht van de koning, hebben ze in de stad enorm kabaal gemaakt; kanonnen afgeschoten, vuurpijlen en zo, men heeft op trommels geslagen en op trompetten geblazen, en dat alles voor herrie om de doden wakker te maken. Want zij moeten de duivel verjagen, de duivel die Ok Lakai heet. Maar door hun foute gedachtegang is eerder het tegenovergestelde aan de hand.

Om de ziekte weg te houden hebben ze een touw om de hele stad gehangen. Dit touw is gemaakt van rotan en ander spul en een vinger dik. En ga er maar vanuit dat bezweringen zijn gemaakt en formules gesproken op dit touw.

Dit toont duidelijk hun blinde geestdrift en heidens bijgeloof. Hierin hebben ze veel gemeen met paperij en dat wordt duidelijker als je kijkt naar de rij beeltenissen van overleden heilig beschouwde personen.

We lopen terug als we halverwege zijn. Dat is op speciaal verzoek van de directeur; de koning is in het paleis en niemand mag het paleis naderen zonder vergunning of toestemming. ‘

‘ Alleen als de majesteit onderweg is naar Phrabat of een van de buitenhuizen mogen mensen na het tonen van voldoende eerbied een van de mooie zalen bewonderen.

Dan passeren we een straat vol met Moren en Gujaratis. Iedere nationaliteit leeft op zich zoals ik al schreef over Japanners en Portuguzen. Er zijn hier ook Maleiers en Chinezen, ook in hun eigen gebied.

Iedere nationaliteit heeft eigen geloof en priesters en zo maakt men gebruik van de vrijheid van godsdienst. De groepen groeien hard aan in aantal.

De Portugezen zijn vaste gast in onze lodge en wij bezoeken hen alsof we dikke vrienden zijn. Hun priesters dopen en trouwen onze mensen, wij drinken samen in grote vriendschap maar het is onecht zoals ik al heb geschreven. De Fransman Thomas, een vrije burger uit Batavia, loopt hier ook rond.

==

Toelichtingen

Mahout (uitspraak met ‘ou’), kornak, olifantenbegeleider.
Fa; hong fa, hong chofa, de stal van de olifant.

Chofa decoratie; letterlijk: hemelpluim, zie je overal in Thailand op gebouwen maar klaarblijkelijk genieten ook stallen van olifanten deze eer. Zie de foto elders van een pluim die op de kop van een olifant lijkt.

Ok Lakai, ik lees ook Ok Lakhai, vermoedelijk Ohk La Khai, ‘khai’ betekent koorts; ‘la’ is als ‘weggaan’ en ‘ohk’ is ‘uit’ of ’uitgang’.

Phraphutthabat, een van de oudste tempels in Thailand, gelegen nabij Saraburi.

Moren; bedoeld wordt moslims uit Pakistan en het M-Oosten.
Gujaratis; Gujarat is een deelstaat van India die grenst aan Pakistan.

Afbeeldingen

Chofa op de Wat Ched Yot in Chiangmai; By Photographer: Heinrich Damm Photographer: Heinrich Damm (User:Hdamm, Hdamm at de.wikipedia.org), CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=223941

Phraphutthabat; 19e eeuw, Mouhot; Internet Archive Bk Images - https://www.flickr.com/photos/interneta ... 017/Source book page: https://archive.org/stream/travelsincen ... 4/mode/1up, No restrictions, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=43415578

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (77)
(3243)

Bron: A Traveler in Siam in the year 1655, passages uit het dagboek van Gijsbert Heeck

September/oktober 1655; terug naar Batavia

‘ Uit het binnenland komt vracht aan; rijst maar minder dan verwacht vanwege overstromingen, en grote hoeveelheden sappanhout, balken en ander timmerhout; enkele houten kisten met reukhars en gele was, en veel potten met kokosolie, honing en zo. ‘

‘ Tin maar verontreinigd met lood, guttegom, agarhout en veel andere waren worden gebracht. We kopen zilveren kommen maar moeten die veel te duur met rijksdaalders betalen. Daarna varen wij met de sloep richting Bangkok, VOC pakhuis Amsterdam. ‘

‘ De bootsman gaat naar de stad voor het inslaan van rijst, vis, arak, vet en andere voedingswaren voor het schip want dat kun je aan de monding niet kopen.

De drie Portugese schepen liggen daar voor anker, aan een touw, de topmasten er af, de ra-nokken omlaag, want ze zijn gedwongen zuidelijke wind af te wachten voor ze naar Macao kunnen. Onze bemanning gaat aan boord en verkoopt hoeden, messen en zo, doen goeie zaken en het is alom vriendschap.....

In de komende dagen zullen wij stap voor stap De Walvisch laden met sappanhout dat zorgvuldig wordt gewogen en in partijen naar het schip zal worden gebracht. Wij varen zelf mee op de Koning van Polen met het afgaand tij en zien grote krokodillen op de banken liggen te zonnen. Wij komen tenslotte aan boord van De Walvisch.

Boten en bootjes komen af en aan met voedsel en vracht voor Batavia en met medewerkers van de VOC die meevaren. Ook de arme Thomas de Vos die in Siam zou trouwen met zijn aanstaande en daarvoor is uit alle hoeken toestemming behalve van de koning...

Nee, dat blijkt niet waar; de ma van zijn aanstaande heeft een minister omgekocht want wil haar dochter niet naar Batavia laten gaan. Maar de VOC wil de heer De Vos in Batavia dus het huwelijk gaat niet door al zal men in Siam blijven proberen te bemiddelen.

De koning heeft die minister ondertussen in de ketenen laten leggen want die heeft hem voorgelogen over de beschieting van het Portugese schip. ‘

Songkhla

‘ Terwijl wij worden bevoorraad zien we een flottielje van zeker 30 oorlogsschepen ons passeren.

Zij gaan naar Songkhla, de meest zuidelijke punt van het rijk, waar lokale heersers hebben bevolen de banden met Siam te verbreken. Men heeft daar al twee jaar de bijdrage aan de koning niet betaald vanwege diens ‘tirannie’.

De majesteit heeft vorig jaar al een leger er op af gestuurd, denkend dat hij die in Songkhla gemakkelijk de baas zou kunnen, maar dat leger kwam in wanorde terug. Enkele soldaten en officieren hebben beweerd Songkhla helemaal niet gevonden te hebben en zij werden op last van de koning in stukken gesneden of vermoord door de olifanten.

En mochten de officieren aan boord van de vloot het dit jaar niet beter doen dan wacht hen hetzelfde lot want gratie is zeldzaam hier.

Vandaag zijn alle medewerkers op het schip en tenslotte komt ook de hoogste ambtenaar aan boord en wachten wij op gunstige wind om naar Batavia te gaan. Het is nu 18 oktober 1655.

==

Toelichtingen

Benzoëboom, Styrax Tonkinensis, reukhars, gebruikt in parfums.
Lignum Aquila, agar-hout.

Afbeeldingen

Reukhars; By Wibowo Djatmiko (Wie146) - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=12702424

Styrax Tonkinensis; thanks to http://www.naturalmedicinefacts.info/large/23403.jpg



Hiermee stopt voorlopig deze serie maar ze gaat later verder. De volgende serie is Isan Travels, begint aankomend weekend en zal tenminste een 50-tal bijdragen groot worden.