Verhalen uit het oude Siam; tour d'histoire

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (44)
(1298)

Bron:
Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Dieren, land, mensen, voedsel en ziektes (deel 2)

==

‘ Het is een bijzonder feit dat in het koninkrijk Siam niemand, met uitzondering van de laagste hulpen, de zelfde rang of graad heeft als een ander. Van de koning naar omlaag ontvangt ieder op zijn beurt de eer van ondergeschikten, welke eer wordt getoond door zich ter aarde te werpen, te prosterneren, en dit te handhaven gedurende het hele interview.

In Europa en in andere beschaafde landen staan mensen op als teken van respect als iemand de kamer binnen komt; in Siam gaat men in hurkzit, de handen samengevouwen en het hoofd omlaag met een deemoedige blik.

Als een bediende verfrissingen brengt kruipt hij op een belachelijke manier door de kamer en dat brengt je op de gedachte dat mens en aap tenslotte op elkaar lijken. Deze gelijkenis is de reden dat apen overal zo gerespecteerd worden, ook in India waar veel kasten de doctrine van zielsverhuizing aanvaarden. Alle mensen die goed geleefd hebben zullen na dit leven een vorm aannemen die de huidige zo dicht mogelijk benadert.

In Sautgar, en dat ligt halverwege Bangalore en Madras in India dat bekend is van de fijnste sinaasapelen teisteren ontelbare groepen apen de regio en het is die dieren toegestaan om zonder lastig gevallen te worden het fruit te plunderen en ze maken er een ravage van.

Op een dag werd een jonge officier die een van die apen neerschoot belaagd; niet door de mensen maar door troepen kwaadwillende apen die zijn huis omsingelden en probeerden de zwaar gebarricadeerde deur te openen. Pas toen bedienden en stoeldragers te hulp schoten werd hij ontzet. ‘

Dieren als afgoden

‘ De Siamezen hebben een ontelbaar aantal kleine afgoden, sommige in de vorm van een kat of een rat, en de maanden en dagen zijn er naar genoemd. Ik stond perplex toen ik een van de huizen bezocht om een grote rat gewoon door de kamer te zien lopen en tegen het been van de heer des huizes op alsof hij familie was. En in plaats van hem weg te jagen nam hij het dier in zijn handen en liefkoosde het.

Ik leerde toen tot mijn uiterste verbazing dat men in Bangkok ratten als huisdier houdt. ‘

‘ Deze ratten worden zorgvuldig gefokt en ze worden erg groot want ze krijgen veel voedsel. Deze huisratten houden het huis wel vrij van ander ongedierte van hun eigen soort en zijn geweldadig in het afslachten zodat het huis vrij blijft van andere muizen en ratten. ‘

Gekko’s

‘ De huizen worden normaliter geteisterd door reptielen want de oevers worden overspoeld door slangen, padden en het meest verachtelijke reptiel, de gekko. De gekko is eigen aan Bangkok en in een enkel seizoen komt hij in grotere aantallen voor dan hagedissen en bloedzuigers.

Hij ziet er uit als een alligator (hoewel veel kleiner), heeft een melaats-achtige huid en een schreeuw die zowel plotseling is als buitengewoon onaangenaam.

Ik zal nooit vergeten dat ik hem voor het eerst hoorde.

Ik was stevig in slaap, het zal rond middernacht zijn geweest, en tot mijn ontzetting werd ik wakker door de schreeuw ‘tokay, tokay, tokay’ van korte afstand boven mijn hoofd en duidelijk binnen mijn muskietennet.

In de schrik vanwege het geluid en omdat de kaars uit was gegaan sprong ik zo snel mogelijk uit bed en nadat ik licht kon maken zag ik, met verschrikte ogen, de zeer onwelkome partner mijn bed langs de bedpost afdalen, en dat zeker niet meer dan 30 cm boven mijn kussen. Ik kon mijn ogen niet geloven..’

‘ Ik heb grote delen van India bereisd waar veel kruipend spul voorkomt maar nooit zagen mijn ogen zo’n gemeen kreng. Ik rilde weer en besefte dat het dier mogelijk over mij heen gekropen was. Ik maakte mijn vriend meneer Hayes wakker, de jonge partner van meneer Hunter, die in de kamer er naast sliep, maar in plaats van enige troost te bieden lachte hij me uit om mijn buitengewone emotie, met de verzekering dat deze dingen iedere dag voorkomen.

Voor mij is dit de aanleiding iedere dag op zoek te gaan naar gekko’s in mijn slaapkamer en vaak, heel vaak sla ik ze op veilige afstand van mij met een stok de kamer uit. Ze zijn wel niet giftig maar ik zie ze niet graag. ‘

Slangen

‘ Er zijn ook heel veel slangen in meneer Hunters huis en buiten de mooie groene slang die ook in Madras veel voorkomt zijn ze amfibies. In het begin was het helemaal geen prettige ervaring zo vaak in contact te komen met deze schepsels.

Stel je voor, je kijkt de morgen in vanaf jouw bed en door een spleet in de muur -want vloeren en muren sluiten niet netjes aan- zie je de kop van een slang er uit steken; en dan niet weten of ik uit bed spring en vlucht of hem met staren terug in zijn hol ga dwingen.....

Het is verbazingwekkend hoe snel je uit gewoonte ongevoelig wordt voor dit soort zaken, en er naar kijkt als iets dat er bij hoort, en het haast een aangenaam tijdverdrijf gaat vinden....

Aan dit gevoel werkt mee dat ik hier nimmer hoor van enig ongeluk door een steek of een beet van deze reptielen. Maar aan de andere kant weet ik van Madras waar de befaamde ‘cobra de capello’ terreur brengt en ook de niet minder giftige carpet-viper droevenis brengt.

Er zijn voorbeelden zat van draagstoeldragers die slechts een paar uur na op een slang gestapt te zijn stierven. ‘

==

Toelichting en afbeeldingen

Draagstoel (1893); Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35123

Bruine rat; Door National Park Service - http://web.archive.org/web/200503090054 ... abet/n.htm, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=53013

Gekko; Door Matt Reinbold - Flickr: Eublepharis macularius, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=15137893

Jonge gekko; Door Psyon - Eigen werk, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8704105

Cobra de Capello (hooded snake); http://www.bl.uk/onlinegallery/onlineex ... 07000.html

Carpet viper; By Shantanu Kuveskar - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=37097965

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (45)
(1342)

Bron:
Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam
(1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Dieren, land, mensen, voedsel en ziektes (deel 3)

==

Slopende ziektes, curry en alcohol

‘ In zijn algemeenheid is Bangkok vrij van die fataal aflopende slopende klachten die huis houden binnen de Europese gemeenschap in de drie Indiase provincies.

Ik ken geen enkel geval van die pijnlijke ziekte, de leverklachten, die duizenden van onze landgenoten geselen die ten prooi zijn gevallen aan hun eigen nalatigheid met betrekking tot dieet en matigheid met drinken. Al is dat laatste ook te wijten aan de verschrikkelijke hitte waaraan ze zijn blootgesteld in vestigingen in het binnenland.

Kamptee, Cuddapeh, Massulipatam en enkele vergelijkbare legerplaatsen hebben op de begraafplaatsen vele stille getuigen van de verwoesting die is aangericht door slopende en absoluut dodelijke ziektes. Er is geen familie in Engeland die enkele leden in die legerplaatsen heeft en niet de vroegtijdige dood van een van hen moet betreuren.

Maar in Bangkok is de hitte nooit langdurig en de ongezonde en hoogst onaangename aflandige winden zoals in Madras zijn hier helemaal onbekend.

En dan het eten in Bangkok.

De mensen hier zijn niet ingewijd in het maken van curry’s. Hun eten, hoewel voorzien van pittige kruiderij, bevat nog niet een procent van de hete en brandende inhoud en de walgelijke galgroene sauzen die ze gebruiken in het samenstellen van Indiase curry. ‘

‘ De Siamezen en de Chinezen die hier wonen zijn opvallend gek op soep, of, laat ik het anders zeggen, een dikke papsoep waarin naast het hoofdbestanddeel varkensvlees grote hoeveelheden groenten zijn toegevoegd of er naast worden gebruikt, met munt en zwarte peperkorrels om het galbittere van de vette soep tegen te gaan. ‘

‘ Weinig inwoners zijn verslaafd aan sterke drank; hun voornaamste drank is thee, het zoetfrisse water van de kokosnoot en het onschuldige water van de Menam. De gefermenteerde grog in India bekend als ‘arrack’ heb ik hier nooit gezien. De rijken onder hen drinken Europese wijnen en likeuren die te koop zijn als schepen aanmeren in de haven.

Maar wie geen geld heeft zich te laven aan luxe dranken drinkt het meest kwaadaardige en het minst wenselijke goedje genaamd ‘samshoe’, een Chinese uitvinding, dat gedistilleerd wordt van rijst nadat die is gefermenteerd in azijn en water.

Dit samshoe wordt ook wel gekruid met kaneel en suiker en aldus vermomd noemt men het een likeur. ‘

‘ De arts B verzekert mij dat de kwaadaardige effecten van samshoe op het menselijk lijf sneller en zekerder zijn dan de dubbele hoeveelheid brandewijn of rum kan bewerkstelligen in een veel groter tijdsbestek. Maar het zijn maar weinig mensen die zich laten gaan in deze neigingen en het niet voorkomen van die leverkwaal komt ook door het feit dat Bangkok bijna dagelijks wordt afgekoeld door een stimulerende en gezonde zeewind. ‘

‘ Kwaadaardige koortsen zijn ook niet gangbaar. Wel komen op zichzelf staande gevallen voor van mensen die ten prooi vallen aan koorts zoals bij tyfus, maar deze gevallen komen uit het stadse leven zelf, en door onvoorzichtigheid van mensen die zich blootstellen aan moerasdampen in de buurt van ongezonde jungle en zompige gronden.

Oogziektes, diarree en reumatische koortsen zijn de gebruikelijke klachten in Bangkok.

Wat het laatste betreft, daaraan zijn Europeanen, zeelieden en missionarissen bezweken. Meneer Hunter verloor zijn hoofdklerk, meneer Smith, een paar maanden nadat ik in Bangkok aankwam. Zijn partner, meneer Hayes, is net herstellende van een zware aanval die hem twaalf maanden aan bed had gekluisterd.

De martelingen die de ziekte veroorzaakt, zoals men mij vertelt, zijn folterend buiten iedere maat. Die arme Smith was voordat hij werd verlost uit zijn lijden in zo’n staat dat zijn gekreun en geschreeuw tijdens zijn doodsstrijd hartverscheurend waren. Niemand kon zijn bed maar tot een meter benaderen, zo gevoelig was hij voor de lichtste trilling of beweging.

Ik moet er bij vertellen dat in die periode meneer Hunter en al zijn vrienden woonden op een woonboot; het is mijn vaste overtuiging dat dit alles niet was gebeurd als zijn huis op vaste grond al gereed zou zijn geweest.

Het is de vochtige ongezonde lucht van die woonboten hoe goed ook voorzien van matten en vloerbedekking; het kwade is de korte afstand tot het water.

Los van alle maatregelen zoals vele ramen en ventilatiegaten om het huis droog te houden en de lucht zuiver, het moet op de lange duur schadelijk zijn voor de gezondheid van de bewoners en het is naar mijn mening een kwestie van tijd voordat iedereen de verderfelijke effecten ervaart van het wonen op water. ‘

==

Toelichting en afbeeldingen

Cuddaphee; beter Cuddapah thans Kadapa, India.

Samshoe; samshoo of samshu, door de Chinezen gedistilleerd uit gekookte rijst. De woorden ‘shao’ en ‘chiu’ betekenen respectievelijk ‘branden’ en ‘geest’. Het woord ‘geest’ komt in het Nederlands nog voor als ‘opgelost in ...’.

Afbeeldingen:

Indiaanse curry; By kspoddar - http://www.flickr.com/photos/feastguru_ ... 4/sizes/o/, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4773647

Thaise soep; By Takeaway - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=16874114

Mehkong rijstbrandewijn, sedert 1941; By Jeff McNeill - http://www.flickr.com/photos/jeffmcneill/4295838838/, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9052086

Sangsom rijstbrandewijn, sinds 1977; http://www.amazon.co.uk/Sang-Som-Rum-Th ... B005JR3VF0

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (46)
(1381)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Dieren, land, mensen, voedsel en ziektes (deel 4)

==

Cholera; อหิวาตกโรค

‘ Na de eerste zware moessonregens in Bangkok krijgen ziektes de overhand, en als de regens buitengewoon lang aanhouden dan verschijnt cholera, de gesel van het oosten. Zij die getroffen worden door deze fatale ziekte bezwijken vaak binnen enkele uren. Slechts zelden hoor je dat iemand genezen is want als je het overleeft blijft de persoon zo zwak dat hij zelden totaal geneest.

In 1841 brak een zware variant uit, de ‘spasmodic’ ofwel de krampvorm in de stad Bangkok en voor 12 uur de volgende dag waren een duizend man, vrouw en kind voorzien van een etiket van de dood. ‘

De bacil

‘ De kwaadaardigheid van de ziekte was op dag twee en dag drie zo ernstig dat familie en vrienden de geteisterde huizen ontvluchtten en men liet het ongelukkige slachtoffer in ontberingen zoals eenzaamheid en een onlesbare dorst.

De geestelijken gingen tegen hun wil (hoewel er ook waren die de mensen beroofden) van huis tot huis om de zieken bij te staan en de doden in de rivier te gooien met gewichten aan hen gebonden om te voorkomen dat ze boven kwamen drijven voor ze in open zee waren. Voor begrafenisceremonies was geen plaats want de doden liepen in de duizenden en noch genegenheid, noch beloftes van geld of dreigementen konden een man er toe brengen de huizen van de doden te benaderen laat staan het lijk te dragen. ‘

De Franse missionarissen

‘ In deze tijd onderscheidden de Franse missionarissen in Bangkok zich door hun liefdadigheid en hun moedige christelijke houding.

Ze hadden alleen de zuiverste motieven om van ochtend tot nacht bezig te zijn en soms zelfs in de nacht met het bijstaan van zieken en stervenden. Voorzien van wat ze dachten dat dienstbaar kon zijn gingen ze van huis tot huis in een poging de lijdende mens te helpen, en te troosten en rust te brengen bij mensen die de oproep van de eeuwigheid al hadden ontvangen.

Wij kunnen niet ontkennen dat ook wij meededen in de algemene paniek rondom ons.

Wij hadden meer burgermoed en namen meer afstand van het lot der voorzienigheid dan onze minder verlichte buren, de Siamezen, maar de vernieling rondom ons was angstaanjagend. De blinde verwoesting in veel huizen van mensen die we goed kenden en van waaruit we stemmen van vrolijkheid en vermaak hadden gehoord.

Het was ontstellend het geweeklaag te horen dat over het water ging met zo nu en dan het signaal dat de boodschapper van de dood de drempel over was gekomen. ‘

Voorzorgsmaatregelen

‘ Het belangrijkste punt om op te letten tijdens cholera is zindelijkheid van huis en persoon. En als belangrijke tweede, je te beperken tot goed en gezond voedsel dat degelijk doorgekookt is, en het vermijden van zowel groente als fruit.

Ik heb meer dan eens steden bezocht waar de cholera verwoesting bracht en heb iedere keer weer gezien dat mensen die zich aan bovenstaande regels houden zelden worden getroffen.

In meneer Hunters huis aanvaardden wij de adviezen van de Franse katholieke priesters.

In de vroege morgen na het ontwaken namen wij een klein glas pure cognac van de beste beschikbare kwaliteit. Het volgende was ontbijten, en de ramen en deuren gingen pas open als de zon hoog aan de hemel stond.

Roken werd sterk aanbevolen, alsmede om houtskoolbranders aan te houden in iedere kamer van het huis waarin van tijd tot tijd een lepeltje koffie of suiker werd gegooid zodat er een aangename lucht vanaf kwam en de kamer werd uitgerookt. ‘

‘ Voor we naar bed gingen kreeg iedereen in huis, ook de bedienden, een glas warme brandewijn met water en men moest zich daarna bedekken tot een aanval van transpiratie uit iedere porie kwam.

Na een week was de cholera ineens verdwenen, het ging zo snel als het kwam. Maar Bangkok had dertienduizend inwoners minder en onder hen een paar buitenlanders, vooral Amerikanen, die wel beloofd hadden de regels na te leven maar de adviezen van de Franse priesters toch niet opvolgden.

Dat de bevolking zo massaal stierf is net zo goed hun eigen schuld als het ongelukkig toeval: onrijp fruit, komkommers, vis en vele soorten groente werden door hen als gebruikelijk verslonden met een gretigheid alsof er geen cholera bestond.

Wat hen nog meer kwaad deed is de gemakzucht van hun vrouwen die niet de moeite namen twee keer per dag rijst te koken maar een grote pot rijst kookten om 12 uur en de resten bewaarden door er wat water op te gooien, en dat aan te bieden als ontbijt de volgende morgen. Koud en zurig werd er dan wat kokosnootsap en rode peper op gedaan en werd het gegeten met groene mango, azijn en uien.

==

Toelichting en afbeeldingen

Cholera; uitspraak in het Thais a-hi-wa-dtok-rook.
อหิวาตกโรค

Afbeeldingen;

Cholera-bacterie; Copyrighted free use, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=197609

Cholera-waarschuwing, Nederland, 1866; Door Choleracommissie - Stadsarchief Amsterdam, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=44099475

Houtskoolbrander; https://nl.123rf.com/photo_11212549_rij ... ts-go.html

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (47)
(1428)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Monniken en hun grote en kleine zondes

==

Van de vertaler:

Nee, je hoeft jouw beeldscherm niet weg te draaien voor de kinderen; je hoeft jouw gezicht niet te poederen ter voorkoming van rode konen!

Dit wordt bepaald geen chronique scandaleuse.

Maar ik onderbreek de serie verhalen over het Siam van de 19e eeuw voor een overzicht, gemaakt in de jaren rond 1840, over de “niet doe-hoen’s” van de monniken.

En het is heel veel dat niet mag maar niet echt schokkend.

De zondes

Als je zit en je voeten steken naar voren.
Als je op straat loopt en er met je kop niet bij bent.
Als je niet baard, haar en wenkbrauwen hebt geschoren en de nagels netjes in orde.

Als je slechts één pij hebt.
Als je na het eten niet de restjes verzamelt voor morgen.
Als je veinst sober te leven als een woudmonnik die de regels beter naleeft dan een ander en je mediteert waar iedereen je ziet, en je dat niet doet als niemand je ziet

Als je met een vrouw spreekt op een heimelijke plaats.
Als je een aalmoes ontvangt en die direct aan een ander geeft.
Als je je bemoeit met de zaken van de koning, behalve als het om de religie gaat.

Als je A zegt en B denkt.
Als je preekt en ten behoeve van jouw publiek afwijkt van het Pali.
Als je grond in cultuur brengt of eenden, gevogelte, koeien, buffels, olifanten, paarden, honden en katten houdt zoals leken dat doen.

Als je kwaad spreekt over iemand.
Als je op de zelfde mat gaat zitten als een vrouw.
Als je wakker wordt en er niet direct uit komt. (Je nog eens lekker omdraaien mag niet; je moet er uit als de aderen op jouw handen zichtbaar zijn.)

Als je het vermogen van een ander begeert.
Als je rijst bakt; want dan dood je het leven in de korrels.
Als je iets eet dat niet met twee handen tegelijk is aangeboden.

Als je oproept ruzie te maken.
Als je scheldt op aarde, wind, vuur, water of wat dan ook.
Als je gaat zitten op een paard, olifant, draagstoel; je hoort mens noch dier te belasten.

Als je je kleedt in dure kleren.
Als je bloemen in je oren stopt.
Als je met jouw lijf ergens tegenaan wrijft.

Als je schoenen draagt die de hielen bedekken.
Als je iets aanneemt uit de hand van een vrouw.
Als je bloemen of bomen plant; het maken van een gat in de grond is een zonde.

Als je snijdt in of plukt aan iets dat nog leeft.
Als je niet van iedereen evenveel houdt (maar dat wil niet zeggen dat je van anderen net zo veel moet houden als van je zelf).
Als hij iets eet waar nog leven in zit, bijvoorbeeld ontkiemende graankorrels (maar het is niet verboden iets te eten dat geleefd heeft).

Als je niks te doen hebt, het puntje van de lendedoek opstropen.
Als je een gat hebt gemaakt en dat niet opvult (het graven is een zonde, het open laten evenzeer).
Als hij een afgodsbeeld maakt. (Een afgodsbeeld staat boven de mens dus het is onbestaanbaar dat een mens die maakt. Leken maken die wel voor de tempel maar die leven dan ook in zonde.)

Als hij eet met gouden of zilveren bestek.
Als hij gaat slapen na het eten in plaats van te mediteren.
Als hij na het eten dat hem geschonken is opmerkingen maakt als ‘het was goed’ of ‘het was niet goed’.

Als hij tijdens het lachen zijn stem verheft.
Als hij een rode, zwarte, groene of witte pij draagt (de standaard is geel)
Als hij zich ophemelt door te zeggen ‘ik ben de zoon van een mandarijn’

Als hij beweert slimmer te zijn dan anderen.
Als hij tijdens het preken iets wijzigt in het Pali om zondaars te gerieven.
Als hij amuletten geeft om mensen onkwetsbaar te maken (men gelooft dat zekere amuletten je onkwetsbaar naken zelf bij een executie).

Als hij bedroefd is familie te verliezen aan de dood.
Als hij een pij of goud en zilver geeft aan anderen dan directe familie.
Als hij goud of zilver begeert en zegt ‘Als ik uit het klooster ben ga ik trouwen en dit dekt de kosten’.

Als hij gaat zitten zonder een zitkleed onder hem.
Als hij op straat loopt en een zekere knoop in zijn pij niet dicht heeft, en die niet open doet als hij in een boot stapt.
Als hij op een kleed gaat zitten waarin goud en zilver zijn verwerkt dat niet aan hem geschonken is maar wat hij heeft laten maken.

Als hij loopt alsof hij wordt achtervolgd.
Als hij zijn kleren niet vroeg in de morgen aan doet.
Als hij een groep vrouwen ziet zitten en kucht om aandacht te trekken.

Als hij mensen beoordeelt met ‘die is slim en die niet’.
Als hij een huis binnen gaat en stampt met zijn voeten.
Als hij niet de getallen kent die behoren tot het bijgeloof.

Als hij vrijpostig is naar mensen.
Als hij iemand uitlacht of uitscheldt.
Als hij op een hoge plaats gaat slapen.

Als hij ruzie maakt onder het eten.
Als hij iemand bedreigt om zich gevaarlijk voor te doen.
Als hij gegeten heeft en zijn voeten gewassen om dan aan zijn tanden te peuteren en te fluiten in het bijzijn van leken.

Om naar elders te gaan en de geboden te vergeten.
Als hij zich in de rivier wast en een oudere monnik niet stroomopwaarts laat staan.
Als hij ijzer smeedt. (Hij mag het leven niet nemen. IJzer kun je alleen smeden als het vuur uit is gegaan dat het ijzer rood maakt.)

Als hij onder het mediteren iets niet begrijpt en dat niet vraagt aan iemand die dat uit kan leggen.
Als hij weet dat een andere monnik geld schuldig is aan iemand en naast die monnik de tempel binnen gaat. (Hij mag niet lenen van leken).
Als hij de drie seizoenen niet kent om de beraadslagingen bij te kunnen wonen. (Er zijn drie seizoenen: winter, kleine zomer en grote zomer.)

Als hij iemand angst aanjaagt.
Als hij in onmin leeft met een andere monnik en toch met hem deelneemt aan de beraadslagingen.
Als hij iemand laat vastzetten voor een schuld lager dan een tical. (Maar als hij meer verliest dan dit bedrag dan moet die persoon worden vrijgelaten.)

Als hij schreeuwt als een rover.
Als hij fluit om zich te amuseren.
Als hij medicijnen geeft aan iemand die niet ziek is.

Als hij een vuur maakt, of uitmaakt.
Als hij iedere dag bedelt op de zelfde plaats.
Als hij vlees eet van mens, olifant, paard, slang, tijger, krokodil, hond of kat.

Als hij zijn hand in de bedelschaal houdt.
Als onder het eten zijn mond kwijlt zoals bij een kind.
Als hij aalmoezen ontvangt in een gouden of zilveren schaal (de schaal is van ijzer).

Als hij bedelt en dan kucht opdat men hem ziet.
Als hij bedelt en dan meer neemt dan hij die dag kan eten.
Als hij op straat loopt en zijn hoofd bedekt met zijn pij of met een hoed zoals leken doen (ze hebben een waaier, de talapat).

Als hij eet en zijn benen niet kruist.
Als hij ruzie maakt met leken en zijn voeten naar voren steekt.
Als hij zingt of daarvoor oefent in het huis van een dode en dan niet zingt over de dood, dat we allemaal dood gaan, over de onzekerheden des levens en over de zwakke gezondheid van de dode.

==

Afbeeldingen

Ajaan Chah, 1917-1993; Door Wat Pah Pong Sangha - http://bp2.blogger.com/_rxKjDLO5gW4/Ryh ... sangha.jpg, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4350013

Belgisch congres; http://www.watdhammapateep.be/th/compon ... elgie.html

Bhikkus, monniken; Door Pprevos uit nl, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1769189

Monniken, Sri lanka; https://boeddhistischdagblad.nl/wp-cont ... -Lanka.jpg

Samanera, jonge monnik; Door ผู้สร้างสรรค์ผลงาน/ส่งข้อมูลเก็บในคลังข้อมูลเสรีวิกิมีเดียคอมมอนส์ - เทวประภาส มากคล้าย - Eigen werk, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1833415

Talapat, tegen de zon, By National Library of Congress - http://www.flickr.com/photos/pingnews/512937686/, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4486293

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (48)
(1469)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Een zeer voorname prins (deel 1)

==

‘ De meest bijzondere inwoner van Siam, en een die mag claimen van de hoogste komaf te zijn, is prins Chou Faa.

Hij is geboren onder ongunstig gesternte en wordt door de koning met jaloerse ogen gevolgd, iedere stap van hem wordt gezien en gerapporteerd aan het hof, en toch heeft hij het voor elkaar gekregen tijd en gelegenheid te vinden zijn van nature pientere geest te ontwikkelen. ‘

‘ Hij straalt uit dat hij een perfect voorbeeld van opvoeding en intellectuele verworvenheid is. Hij was altijd al voorkomend naar buitenlanders maar is dat wel speciaal naar Engelsen en hij zoekt vriendschap met meneer Hunter die dat beantwoordt.

Van meneer Hunter leert de prins basiskennis van het Engels en via diens assistent ontvangt hij elementaire boeken die de basis vormen van zijn leertraject. Zijn vurige liefde om bij te leren laat hem de boeken verslinden met de grootste begeerte, en, niet tevreden met enige limiet, verwerft hij boeken inzake wiskunde en het bouwen van vestingwerken, breekt hij zijn hersens over het gebruik van artillerie en leert de kunst van het gieten van geweren en kanonnen.

Tenslotte, na een bijzondere strijd tegen de vele problemen om hem heen waaronder de behoefte aan leraren en soms zelfs zonder leraren, ontkomt hij aan het harnas van een ruwe, onbeschaafde Siamees en wordt een boven alle twijfel verheven wetenschapper en een perfecte ‘gentleman’ terwijl ik in Siam ben.

Zijn honger naar literatuur is groter dan ooit; hij verkrijgt de laatste publicaties via agenten uit Singapore en ik zie hem hartelijk lachen over Dickens’ “Pickwick” alsof vanaf zijn vroegste jeugd de scenes die daarin worden verhaald hem bekend zijn. ‘

‘ Maar hij verkwist zijn tijd niet aan het najagen van een enkele bezigheid; zijn tijd is heel bewust ingedeeld.

Zijn eerste bezigheid in de morgen is het oefenen van een kleine groep artilleriesoldaten.

Het terrein geschikt daarvoor is net achter de muren van zijn kasteel, een stukje grond parallel aan de oever van de rivier waar zijne majesteit wat kanonnen heeft laten plaatsen als een verstandige voorzorgsmaatregel voor het geval er een invasie van vijanden zal komen. Maar de majesteit vergeet het simpele feit dat zijn paleis, aan de overkant van dat van de prins, net in de positie ligt om bij het eerste vuur aan gort te worden geschoten.

Natuurlijk zijn de oefeningen van de soldaten van de prins volmaakt onschuldig en er worden zelfs geen losse flodders gebruikt opdat de knallen niet de zenuwen van de majesteit en zijn 1.500 vrouwen op de proef zullen stellen en ook zijn eigen aangename positie niet in gevaar komt. ‘

‘ In dit kader komt een wel heel bespottelijk incident voor terwijl ik in Bangkok ben. De ‘Sir Walter Scott’, een van zijne majesteits oorlogsbodems, wordt gecommandeerd door een nogal onbezonnen Ier.

Als hij terugkomt van een tocht langs de westkust van Cambodja en majestueus de rivier opzeilt met wind en getij gunstig en aldus op weg naar de aanlegplaats bij het paleis, laat hij bij het passeren van meneer Hunters huis, waar de Britse vlag trots wappert want het is zondag, plots de zeilen strijken, en vuurt een saluut af van 21 schoten

Dit doet hij om 13 uur als alle inwoners zoals gebruikelijk een dutje doen.

Het effect is buitengewoon opwindend. Nog voor de echo van het laatste schot weg is gewaaid zit de rivier overvol met kano’s, peddelend in alle richtingen, soms boven op elkaar varend, en dat veroorzaakt honderden ongelukjes in de verwarring.

De oude koning is meer geschrokken dan boos en slechts met de grootste moeite kan meneer Hunter, een heer van aanzien binnen het rijk, de koning bewegen af te zien van wraak: kapitein M het land uitjagen met een opzegtermijn van een enkele minuut......

Terug naar de prins.

Onder de soldaten zijn er enkelen die een mondje Engels hebben geleerd en die de prins mogen bijstaan bij aangenaam wetenschappelijk tijdverdrijf.

Tegenover de wapenkamer staat een klein vakwerkhuis en boven de deur hangt een bord met ‘Watches and Clocks made and repaired here’ in grote gouden letters en hier kun je hem zien zitten, aan een tafel bezaaid met onderdelen als asjes en zo als bewijs van zijn liefste bezigheid: klokkenmaker.

Het is een vreemd gezicht in een uithoek als Bangkok en tussen een gezelschap van lomperiken zoals Siamezen de prins te zien met een uilenbril voor zijn ogen en omringd door een groepje onderzoekende en leergierige gezellen.

Deze activiteiten zijn meestal wel voorbij als de omroeper komt vertellen dat de koning gegeten heeft en dan gaat de prins terug naar zijn harem om ook te eten. Maar hij is een sober levend man en zit nooit lang aan tafel behalve als hij Europeanen bij hem thuis voor het diner uitnodigt en dan neemt hij de gewoonte lang aan tafel te zitten over. ‘

==

Toelichting en afbeeldingen

Prins Chou Faa, uitspraak Tjaw Faa. Wie de man is en welke relatie hij heeft tot de koning is niet terug te vinden. Hij heeft een voorname status binnen de koninklijke familie doch is geen kroonprins.

De tekeningen zijn uit het boek van Neale.

Pickwick; Door Chapman and Hall - NYPL Berg Collection, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7212169

[prajak]

't Heeft even geduurd maar met dank aan een forumlid is de naam van de prins bekend:

Koning Pinklao (Thai: พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว, andere namen: Chaofa Krommakhun Itsaret, Prins Chudamani; * 4. September 1808; † 7. Januari 1866, lid van het ‘dubbel koningschap’ met zijn broer Rama IV, Koning Mongkut die de aangewezen koning was maar de functie deelde.

Over dat 'dubbel koningschap' misschien later een artikel.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (49)
(1584)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Een zeer voorname prins (deel 2)

==

‘ De prins besteedt altijd een uur of meer in zijn bibliotheek die erg overwogen is ingericht en waardevolle boeken bevat over literatuur en wetenschap. Wanneer daarna de nacht valt neemt de prins in zijn wonderschoon verlichte paleis thee, brood en boter à l’Anglaise, speelt biljart, kaart of doet iets anders om de tijd te vullen tussen teatime en tien uur, de tijd waarop de prins gaat slapen.

Af en toe, en speciaal als de prins Europese gasten in huis heeft, speelt hij op de fluit want naast zijn andere talenten is de prins een goed musicus en ik hoor hem ‘De con Fe’ spelen met variaties in een stijl waarmee niet te lachen valt. ‘

Zijn gecontroleerd bestaan

‘ Als je nu denkt dat de prins erg blij en tevreden is met al wat hem aan luxe omringt: nee. Mensen die hem beter kennen en zijn vaak opgetrokken wenkbrauwen zien weten wel beter. Er is een sluimerend verdriet dat af en toe opsteekt als een boze droom en dat een schaduw brengt over zijn immer lachend gezicht.

Hij strijdt hard tegen dit hem overkomend levensthema dat hem opjaagt dag na dag en jaar na jaar en het overheerst wel eens zijn mooiste momenten. Niettegenstaande het klatergoud dat hem omringt weet hij dat hij de facto een state prisoner is, constant bespied door ogen vol haat en jaloezie en nooit zeker van wat de wispelturige koning voor hem in petto heeft.

Op last van de koning kijkt een arts voortdurend naar hem en schrijft hem een hoeveelheid medicijnen voor; had de prins niet zo’n menselijke en zachte aard dan stel ik me voor dat die bullebak van een dokter zijn eigen pillen had kunnen inslikken al dan niet samen met iets sterkers. ‘

Kerstmis 1840; feest!

‘ Voor Kerstdag 1840 nodigt de prins alle Europese mensen die dan in Bangkok zijn uit om de dag in zijn paleis door te brengen. Hij laat een kerstdiner bereiden dat om precies 16 uur wordt geserveerd.

Deze uitnodiging is voor alle scheepsofficieren en stuurlui van de handelsschepen in de rivier en voor de Amerikaanse en Franse missionarissen; alleen weigeren de laatsten en dat is maar goed ook want van alle zuippartijen die ik ooit heb meegemaakt (en ze kunnen er wat van hoor op de legerplaatsen in India...) zie ik de overtreffende trap in Bangkok. ‘

‘ Het feest begint als wij aankomen in het paleis om 10 uur en tegen 11 uur is iedereen daar. Er zijn twee Engelse schepen in de rivier, drie van Bombay en samen met de officieren van de Siamese oorlogsschepen bezorgen die een gepast stel Engelsen. Ik denk dat we straks met 30 man aan tafel gaan.

Onder de bemanning tellen wij violisten, een hoboïst, fluitspelers en een drummer en met deze magnifieke band begint het vertier van deze dag met het Engelse volkslied. Iedereen valt in en hoewel de muziek afschuwelijk is komen we er aardig doorheen.

De prinsessen hebben een van ons afgescheiden plaats waar ze door gaatjes toeschouwer zijn en dit is ook voor hen een geheel nieuw spektakel. Aan de paleiskatten kun je zien dat dit bij hen over komt als een dissonerend orkest dat als een donderslag op hen neerkomt en ze gaan hevig te keer met de staart in de lucht....

Dan gaan wij dansen.

Horlepiep, volksdans, contradans en dansen uit de Highlands worden tot bewondering uitgevoerd en mensen die er in de ochtend geen danspas uit kunnen krijgen zie je later op de dag aan de volksdans.

Om 13 uur krijgen we in de hoftuin een moment van verstrooiing in de vorm van een déjeuner à la fourchette in de schaduw van de pergola die bestaat uit een geraamte van palen met daarop een lattenbodem met gedroogd gras. Champagne ad libituan wordt ons door de strot geduwd en hoewel niet frappé is het toch goed koud. ‘

‘ Na de lunch amuseren wij ons zo goed mogelijk en nemen zelfs onze toevlucht tot ‘haasje over’ in de wens naar wat vertier. Er is altijd wel een onhandige lomperd die dan omkiept en op zijn rug gaat en dan kan iedereen eens goed lachen.

Als iedereen moe is en op de sofa uitrust roept de prins de Siamezen op voor het spel, de ‘bal’ zo lang mogelijk hoog te houden. En waar komt hij mee aan? Pluimbal maar dan gespeeld op de vakbekwame Siamese manier. ‘

‘ Een dertig jonge mannen staan in een cirkel. De shuttle is precies zoals wij in Engeland hebben, maar de racket is de voetzool! Nooit eerder zie ik een dergelijke behendigheid als deze jonge mannen laten zien.

Een van hen gooit de shuttle naar iemand aan de overkant, de jongeman die het bijna neer ziet komen staat klaar om het te ontvangen en terwijl hij om zijn as draait schopt ie met zijn rechterbeen zo vakkundig en correct dat de shuttle heel even de voetzool raakt en dan verbazend snel neerkomt bij de volgende persoon die hem behandelt op dezelfde manier. Zeker gedurende tien minuten zie ik de shuttle niet op de grond vallen.

Ik probeer die Siamezen na te doen maar faal heel duidelijk en ontwricht bijna mijn enkel.

Daarna wordt er geworsteld en gymnastiek gedaan en wordt er door de Siamezen gedanst met lompe gebaren en men doet daarin de oorlog na met de wilden op de eilanden in de zuidelijke zee.

Dan is er schijnboksen door Engelse zeelieden, maar de prins heeft ze zo rijkelijk van drank voorzien dat de heren snel het ‘schijn’ vergeten en ze met hand en tand vechten. Het kost ons moeite ze uit elkaar te halen... ‘

==

Toelichting en afbeeldingen

Dankzij een forumlid is de prins gevonden:
Koning Pinklao (Thai: พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว, andere namen: Chaofa Krommakhun Itsaret, Prins Chudamani; * 4. September 1808; † 7. Januari 1866), lid van het ‘dubbel koningschap’ met zijn broer Rama IV, Koning Mongkut die de aangewezen koning was maar de functie deelde.

‘De con Fe’; muziekstuk, niet teruggevonden. (Maar Mozart was in die tijd erg in...)
Déjeuner à la fourchette; letterlijk lunch met vork ofwel: vorkje prikken?

Ad libituan; ad libitum, zoveel je maar wil.
Champagne frappé; ijskoud
Pluimbal; met de voeten een shuttle hoog houden.

Afbeeldingen

Zuippartij rond 1730; Door William Hogarth - 1. The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei. DVD-ROM, 2002. ISBN 3936122202. Distributed by DIRECTMEDIA Publishing GmbH.2. Yale Center for British Art, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=152860

Haasje over ook wel bok springen; Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2096979

Pluimbal; tekening uit het boek.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (50)
(1630)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Een zeer voorname prins (deel 3 slot)

==

Het diner

‘ Het diner is gereed en we worden geleid in een ruimte zoals geen van ons ooit heeft gezien en die in pracht onze stoutste verwachtingen overtreft. ‘

‘ Een kamer heel elegant bekleed met tapijtwerk, verlicht door drie kostbare kroonluchters, aan de wanden die bijna uitsluitend met ivoor bedekt zijn staan enkele massieve en eenvoudig gesmede gouden en zilveren vazen, duidelijk van Chinese makelij, en het midden wordt gevuld door een klok met een kristallen fontein waarvan het water in beweging blijft door het mechaniek van de klok.

Tegen de muren hangen enkele eenvoudige werken van olieverf en twee ervan trekken onze bijzondere aandacht: ze heten schemering en dageraad en zijn aangenaam van tint en van contouren. Ik zie ze zelden zo mooi.

De lange mahoniehouten tafel is bedekt met sneeuwwit damast en dat kleed kreunt onder de rijke bezetting van schotels en aardewerk, en als de deksels zijn verwijderd herinnert een aantrekkelijke geur ons er aan dat we nog niet gegeten hebben. ‘

‘ Het is een weelderige maaltijd. Heel weelderig. Diverse geweldige soepen en daarna komt kalkoen, gans, eend, gevogelte en speenvarken van het spit alsmede de allerbeste Indiase curry in overvloed.

Wij kijken er naar en nemen er van en slaken een zucht als we denken aan morgen, de dag met hoofdpijn en darmstoornissen en die immense domper op het plezier: cholera.

N’importe, we hebben goede, nee, de beste oude wijnen om de goede dingen des levens door te spoelen en de spijsvertering op gang te helpen dus ik zing mijzelf toe zoals de bekende Edgardo in ‘De Borgia’ :

Non curiamo l’incento domani
Si quest oggi ci dato go dare ‘

‘ Ik vermoed dat iedereen er zo over denkt, inclusief de prins, want we maken het eten flink soldaat en ook de wijnen, port, sherry, brandewijn en een poging de flessen te tellen zou onze kennis van rekenkunde belachelijk maken....

Dan haalt men het kleed weg, komt fruit en zoetigheid op tafel en beginnen wij te toasten.

Meneer Hunter begint met ‘Op de Koning van Siam’ en daar komen drie keer drie hoera’s op. De prins dankt en in een keurige speech noemt hij de koningin van Groot-Brittannië en Ierland, om snel daarna weer op te staan voor de koningin van Portugal waarop de consul van Portugal de prins zelf toespreekt.

De prins ontvangt al deze heildronken met groot enthousiasme want hij weet heel goed hoezeer hij gewaardeerd wordt door alle Europeanen in Siam.

En dan volgen nog meer toasten, nog meer heildronken, een fles Maraschino en andere likeuren komen op tafel, iemand stelt een lied voor en ook de prins doet met duidelijke vreugde mee in eindeloze refreinen gelald met dubbele tong.

==

Toelichting en afbeeldingen

Non curiamo l’incento domani si quest oggi ci dato go dare. Zo goed mogelijk vertaald: Genees niet het onzekere van morgen als dat je vandaag wordt gegeven. (De mens lijdt immers het meest door het lijden dat hij vreest.....)

Toroloral; de beste vertaling die ik kan vinden: dronkemans gelal.

Afbeeldingen

Wandkleed olifant; http://auction.catawiki.com/kavels/4549 ... d-20e-eeuw

Wandkleed met figuren; http://auktion.catawiki.de/kavels/43813 ... t-20e-eeuw

Wandkleed 19e eeuw Oezbekistan; http://www.travelmaniadesign.nl/webshop ... uzbekistan#

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (51)
(1690)

Bron:
Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam
(1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Chantiboon; een vrachtschip stelen gaat niet zo maar...

==

‘ Chantiboon is zonder enige twijfel gesitueerd in een van de rijkste provincies van Siam.

Onbetekenend in voorkomen en omvang; de enige gebouwen van belang zijn de tempel met een opmerkelijk elegante torenspits en het immense pakhuis van de overheid voor het opslaan van waardevolle producten die halfjaarlijks naar Bangkok worden verscheept voor de verkoop en de voor de export.

Siamese oorlogsbodems begeleiden tussen de moessonseizoenen in enorme vrachtschepen omdat de vracht te waardevol van aard is om zo maar toe te vertrouwen aan Chinese en andere handelslui.

Het is immers gemakkelijk tijdens de reis delen van het ivoor, guttegom en kruiden te smokkelen aan boord van schepen die voor anker liggen langs de kust of aan de zandbanken van Siam waar ze gemakkelijk en winstgevend binnengehaald worden.

En zou zo’n Chinese jonk met die kostbare vracht wegvaren dan is het tien tegen een dat die niet naar Bangkok gaat maar naar Singapore, naar Canton of waar de wind het brengt, en zou de opbrengst van een enkele vracht de ontsnapte mensen financieel onafhankelijk maken voor de rest van hun leven zodat ze de zee kunnen verlaten voor hun otium cum dig.

Een incident van deze orde heeft zich voor mijn komst naar Siam voorgedaan hoewel gelukkigerwijze de gevluchte jonk werd gepakt en teruggebracht naar Bangkok. Het ging aldus. ‘

Diefstal van een vracht

‘ De Siamese regering is bezorgd of ze het pakhuis wel voor de moesson leeg kan krijgen en omdat er een tekort is aan eigen schepen is men genoodzaakt enkele kleine buitenlandse schepen te charteren voor dit doel; onder meer een Chinese jonk waarvan de kapitein al jaren een regelmatige handelaar is naar Bangkok en waarvan men weet dat hij een eerlijk en rechtdoorzee man is.

En als de kapitein dan voor anker ligt bij het kleine eiland Semsing aan de monding van de Chantiboon rivier, een 20 mijl van stad af, worden kleine boten ingeschakeld om de lading te brengen, en de Chinees is dag en nacht aan het werk in een poging de lading zo snel mogelijk aan boord te krijgen opdat hij weg kan varen voor de moesson begint.

Zijn lading bestaat vooral uit ivoor, guttegom en kardemom. ‘

‘ De onvermoeibare ijver van de kapitein maakt zo’n diepe indruk op de Siamese controleurs, waarvan er drie aan boord zijn, dat ze het grootst mogelijke vertrouwen schenken aan de kapitein en zijn integriteit. Voordat het schip helemaal geladen is verlaat men dan ook even het saaie kantoor met de tabellarische boeken om een stukje te wandelen langs de kust. ‘

‘ De kapitein is erg punctueel en overhandigt iedere dag een lijst met wat hij vandaag geladen heeft en de controleurs zien dat dit klopt met de gegevens van de aanvoer. Ze zijn zo onder de indruk dat ze de kapitein de stevige belofte maken dat hij eenmaal in Bangkok zal worden beloond door de doorluchtige meester, de koning van Siam.

De kapitein grinnikt bij de beloning in het verschiet, en tenslotte, als het schip volgeladen is met dure materialen, stelt hij de controleurs voor de gelegenheid te vieren met een feessie op de kust van het kleine eiland Paknam, nabij Chantiboon.

Wel, het voorstel wordt met graagte aanvaard door de hotemetoten, en een zestal eenden, wat gevogelte en een big worden het slachtoffer van hun plannen om te vieren.

Onnodig te zeggen dat het onmisbare artikel van alle picknicks, drank, ook rondgaat en wel ‘ad libitum’ doch daarbij ook gemene stooksels, zelfs de gemeenste, ‘samshoe’ een likeur gemaakt van rijst en waarvan je weet dat het sneller en zekerder werkt aan het vernielen en vergifigen van de geest dan alle rum en brandewijn van de wereld bij elkaar.

De glazen gaan ruim rond en het feest gaat met puur plezier door tot de vroege morgen. Dan worden de gevolgen van de vrolijkheid duidelijk zichtbaar aan dek van de jonk waar de volslagen nuchtere bemanning heel attent afwacht wat er gaat gebeuren.

Een van de drie ambtenaren staat op en valt weer ter aarde bovenop de andere ambtenaar en die twee vertrekken in een diepe slaap. Geen olifant kan ze wekken. De derde ambtenaar ziet de tegenslag, schiet overeind en wordt door duizeligheid overmand met een dreun zoals een slager een os velt.

Dan komt er activiteit aan boord van de jonk; iedereen staat op zijn post en de kapitein, die met gemak een dozijn mannen onder tafel kan drinken, komt aan boord en met aflandige wind vaart het schip weg over een nog donkere zee en niet naar Bangkok maar naar Singapore.

Wat is geworden van de drie ambtenaren? Daar kan ik slechts naar gissen. Niemand heeft ooit nog van ze gehoord want hun komst naar Chantiboon of Bangkok zou hun dood betekenen. ‘

Naar de haven van Singapore

‘ De jonk komt in Singapore aan en de zaken lopen voorspoedig voor de Chinese kapitein.

Tot op een voor hem ongelukkig moment een Siamees jacht de haven binnenloopt en de kapitein het schip van zijn oude vriend herkent. Hij gaat aan boord en ziet tot zijn ontzetting de dekken vol met gestolen handel waar hij tijdens de reis van had gehoord.

De Chinees weet hoe laat het is en kan ontsnappen terwijl de Siamese kapitein met hulp van de politie de jonk meesleept naar zee en zijn eigen bemanning er op zet. Men komt in Bangkok aan en de koning beloont kapitein en bemanning ruimschoots.

==

Toelichting en afbeeldingen

Chantiboon; Chanti Boon, Chanthaburi (Tjanthaburi), zuidoost Thailand.
Guttegom; hardgele hars van de garcina cambogia
Canton; tegenwoordig Kanton in China.

Otium cum dig; otium cum dignitate, een ongestoord dolce far niente.
Kardemom; groene kardemom, familie van gember.
Paknam; er ligt ook een Paknam bij Bangkok maar dit is een dorpje nabij Chantiboon.

Afbeeldingen.

Foto moderne Chinese jonk: Self-published work by Botaurus-stellaris, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1007396

Kardemom; Door Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen - List of Koehler Images, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=255328

Tabellarisch boek; Door Photo: Andreas Praefcke - Eigen werk, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3818975

Haven van Singapore 1870; By Unknown - http://sgebooks.nl.sg/details/13_Photo210217.html, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=10229309

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (52)
(1742)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Chantiboon; de zeereis en de boze belastinggaarder

==

Meevaren op een oorlogsbodem

‘ Na de diefstal is men achterdochtig als er vreemden opduiken en tegenwoordig gaan er geen vrachten meer weg van Chantiboon of het moet aan boord zijn van een Siamees oorlogsschip.

De ‘Sir Walter Scott’ gaat naar Chantiboon en uit nieuwsgierigheid vaar ik mee. Met een fikse landwind schieten we goed op en liggen snel voor anker bij Cape Liant en dan is het nog 60 mijl.

Wij lichten het anker en blijven nabij de kust, hebben een stevige landwind en eenmaal op zee gaan we hoger aan de wind liggen, halen het lijzeil in en houden koers ‘oost’ aan.

Om 12 uur valt de wind weg nabij Koh Samet als we nog een 45 mijl voor de boeg hebben. De hitte is verstikkend terwijl duizenden vliegjes en muskieten doelloos om ons hoofd vliegen.

Om 16 uur komt wind opzetten, blaast ons naar het oosten en brengt verlichting aan onze verdorde en overspannen lijven. Ik ga de kooi in en word alleen maar wakker als het schip schudt omdat de zware ankerketting door het gat omlaag zakt als teken dat de nauwgezette zeeman het schip veilig naar de bestemming heeft gebracht. ‘

‘ Ik sta op, vol verwachting, en ga aan dek.

De frisgeurende ochtendlucht is stimulerend. Het zachte geruis van de golven als ze kabbelen op de met kiezel bedekte kust is als muziek in mijn oren. De plechtige stilte om ons heen wordt alleen maar onderbroken door een schreeuw van de zeehavik en door de plons als de ijsvogel in het water duikt voor zijn ontbijt. ‘

‘ De omgeving is wild en schilderachtig, en de hoge bergen met wel driehonderd toppen in de verte grenzen aan de azuurblauwe lucht.

Verder is er niks. Geen teken van leven, geen schepen, zelfs geen vissers. Op dit uur van de dag heerst er een vredige sfeer; zo vredig dat de ziel zou willen uitschreeuwen...

O Lord, how manifold are Thy works!
In wisdom has Thou made them all.
The earth is full of Thy riches! ‘

De boze belastinggaarder

‘ Na het ontbijt wordt een sloep omlaag getakeld en de kapitein, enkele beladers en ik zetten het zeil op naar de stad.

Het tij gaat net af. We hebben veel werk te voorkomen dat de sloep strandt en hebben zowel zeilen als roeispanen nodig. Maar zijn we rond het eiland dan drukt het water ons in de stroom van de rivier en varen wij stroomopwaarts.

Het land ligt laag; moerassige grond vol onkruid en kwakende kikkers. Nu en dan steekt een eenzame kraanvogel zijn kop omhoog en schrikt zo van de sloep dat ie naar de overkant van de rivier vliegt. ‘

‘ Temidden van deze troosteloosheid staat een enkele armoedige hut, neergepoot op de afgezaagde resten van vier hoge kokosnootbomen. In de deuropening van die hut zit de enige bewoner, een ouwe uitgedroogde man, nauwelijks bedekt door een versleten vod.

Hij heeft zich daar vermoedelijk neergepoot in de tijd dat de bomen onder zijn hut zijn ontsproten en is gelijk met hen in verval geraakt. Hij is druk bezig met de betelnoot smurrie om te pruimen (want zijn tanden en kiezen zijn al heel lang verrot...). ‘

‘ Als ware het een goddelijke ingeving ziet hij onze sloep en ineens verzamelt hij energie alsof hij een man van zestien is. Hij gooit zijn betelnootspul opzij, gaat met wonderbaarlijke snelheid de ladder af, schiet in zijn kano, lanceert zichzelf en komt druk peddelend achter ons aan in minder tijd dan ik dit kan schrijven.

Luid en dwingend schreeuwt hij ons toe te stoppen; tenslotte houden wij onze sloep in om in gesprek te gaan met deze taaie ouwe vent die, als hij eenmaal weer lucht heeft, ons aanvalt als een koninklijke tijger.

“Hoezo?”, zegt hij, “durven jullie Franken de wetten van dit land te breken en mijn autoriteit te trotseren, in daglicht nog wel? Ik, de douane-officier en hoofd rapporteur, zonder wiens toestemming niemand het recht heeft de rivier op te gaan!

Ik heb drie geladen musketten”, zegt hij en steekt drie vingers op om geen misverstand te laten bestaan over het aantal, “en je hebt mazzel dat ik in mijn boosheid niet vuur en jullie afknal”.’

‘ Hij wordt nog bozer als wij hogelijk geamuseerd zijn en lachen om zijn dreigementen. Even later ziet hij in dat dit nutteloos is en neemt een ander spoor, verzoekt ons dringend niet verder te gaan voordat hij onze komst heeft gemeld bij de gouverneur.

Dat is een standaard procedure maar het niet navolgen kan hem zijn baantje kosten en dat zal zijn hart breken. Los van het feit dat ie geen familie heeft en geen middelen van bestaan heeft de twintig jaar op die post hem zo doen hechten aan zijn stulpje dat die moeten verlaten zijn grijze hoofd in zorgen zou brengen en hem zou dwingen zich neder te leggen tussen zijn oude vrienden, de kikkers.

Wij hebben meelij met de arme stakker en nemen hem in de boot en zijn kano op sleeptouw tot een stukje verder waar hij op weg gaat en wij ontbijten aan de oever.

Zijn verhaal

Geen parkiet is ooit meer praatziek dan deze hooggeplaatste. Hij geeft ons te verstaan dat ie in de twintig jaar in die hut hij nooit een vriendelijk gesprek heeft kunnen voeren met mensen.

Hij is gewend iedere morgen een tochtje te maken in zijn kano en de ankerplaats te verkennen maar om een onbekende reden vandaag niet want hij verwachtte geen schip. Schepen komen ook nooit voorbij dit punt, en jonken kondigen hun komst altijd aan met een slag op de gong. Dus de verrassing ons te zien is net zo groot als de opschudding dat we er al zijn.

Een vreemd restant van leven!

Zijn salaris is een tical per maand, ongeveer een halve crown-sterling, en hij heeft lang bestaan op dit loon en wat men hem toestopt; hij is ook erg vaardig geworden in het vinden van kruiden, zoete aardappelen en eetbare knollen en niet zelden komt hij in het bos een wild zwijn tegen of een beer.

Hij leeft samen met een ouwe kat en een tamme rat. Gevogelte houdt hij niet meer want die worden toch maar geroofd door wilde honden en wilde katten. De grootste zegen voor hem is tabak, kruit en zijn drupje. Kruit brengt hem af en toe een maaltijd waarvoor hij alleen maar voor zijn hut hoeft te wachten tot de dieren komen drinken: een patrijs of een wilde haan.

Hij kan ook goed vissen dus het enige dat hij inkoopt is rijst, boter, uien, knoflook en zout, de vijf onmisbare elementen van een oosters leven. De jungle brengt hem hakhout en de rivier lest zijn dorst. Hij is nimmer maar een uur ziek geweest in zijn lange periode van afzondering en nimmer ontevreden al is het niet ongebruikelijk dat ie diep weggekropen zit als midden in de nacht een tijger onder zijn hut een hert of een geit te grazen neemt.

Deze oude man vrolijkt onze dag op met verhalen van zijn leven en zijn avonturen en onze kleine sloep gaat snel stroomopwaarts. We zijn blij want zonder de verhalen van de douane-beambte zou deze dag saai zijn geweest. ‘

==

Toelichting en afbeeldingen

Cape Liant; ook wel geschreven als Cape Liaut, onder U-Tapao.
Lijzeil; klein zijzeil dat bij gunstige wind wordt bijgezet.

Franken; inderdaad, Franken, de Germaanse stam, zegt het woordenboek. Of zou meneer ‘Farang’ gezegd hebben?

Afbeeldingen

Zeehavik, Australasian sea-hawk; By Psylexic at English Wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2520233

IJsvogel; Door Ryan Cheng from Hong Kong - 20080722_0339, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6994770

Kraanvogel; Door Jcwf uit nl, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=567606

Man, betelnoot en slecht gebit; Door Fcastello - Eigen werk, GFDL, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4170875

Musket; Door Jacob de Gheyn (II) (ca. 1565-1629) - Wapenhandelinghe Van Roers. Mvsqvetten. Ende Spiessen., Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4901208

De tekening is uit boek.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (53)
(1787)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Chantiboon; dieren in de omgeving.

==

Chantiboon stad

‘ Korte tijd later komt de bullebak van de douane-beambte terug met de vergunning en de gouverneur kijkt verrast ons al te zien want die denkt dat we nog op het schip staan. Zijn huis ligt heel mooi op de oever en geeft een fijn uitzicht over de naaste omgeving.

In tegenstelling tot andere huizen van ambtenaren die we hebben bezocht is dit opmerkelijk schoon en netjes; en in de paar nachten dat we daar slapen hebben we de zeldzame luxe van ongebruikelijk schoon beddengoed.

Van alle oosterse keukens is de Siamese keuken verfoeilijk en ongezond; niet wegens gebrek aan etenswaren want varkensvlees en gevogelte zijn opmerkelijk lekker, maar door het gebrek aan savoir faire, kookkunst, en door hun afschuwelijke gewoonte gepekelde knoflook te eten en hun gerechten op smaak te brengen met verschrikkelijk smakende kruiderij. ‘

Dieren

‘ De omgeving van Chantiboon is vergeven van wilde olifanten, tijgers, jachtluipaarden en een grote hoeveelheid andere wilde dieren alsmede reptielen en insecten.

Van de twee laatstgenoemde dieren zijn de cobra de capella en de Indische witte mier het meest vernietigend, de eerstgenoemde voor de mens, de laatstgenoemde voor huis en spullen. ‘

Slangen

‘Het is vreemd te zien hoe de cobra voordeel haalt uit de vlijt van het meest vernietigende diertje, de witte mier. Witte mieren kunnen in enorme aantallen en met verbazingwekkende ijver in de tijd van een enkele nacht een gebouw voor hun bewoning maken dat ook dient als voorraadschuur voor de winter en dat vaak meer dan twee voet hoog is en twaalf voet in diameter. ‘

‘ Deze mierenheuvels zijn doorregen met ontelbare gangetjes en elk gangetje leidt naar een kamer of serie kamers. Net na het opbouwen is deze hoop aarde breekbaar en snel kapot gemaakt; maar na een paar dagen ‘bakken’ in de zon wordt het zo hard dat het tegen zon, wind en regen kan en weerstand kan bieden aan een pikhouweel.

Maar voordat het deze stevigheid krijgt neemt de alerte cobra, die de capaciteit te bouwen mist en ook te sloom daarvoor is, bezit van de mierenheuvel en omdat de bouw nog kneedbaar is maakt hij daarin ruimtes voor hem zelf en neemt daarin zijn intrek. Op dat moment laten de mieren hem met rust en mag hij bezit nemen van hun arbeid.....

Als een Hindoe of een bewoner van Chantiboon ziet dat dit bouwsel onprettig dicht bij zijn eigen huis staat kijkt hij voorzichtig of hij sporen van een cobra kan ontdekken en indien dat zo is gaan hij en zijn buren snel aan de slag er een afrastering omheen te zetten die zo dik bezet is met grote stekels en doornen dat er geen uitweg is voor de slang.

De slang kan niet weg zonder gespietst te worden en zou van honger omkomen als er geen bijgeloof leefde bij de omwonende bewakers. Zij maken er een gewoonte van iedere dag op een vast tijdstip de slang te voorzien van eieren, melk en andere lekkernijen en binnen een week komen de cobra’s stipt op tijd naar buiten om hun ontbijt in ontvangst te nemen.

Dit heeft alles te maken met het heersende geloof in de overstap van de ziel na de dood waarin vooral slangen en andere walgelijke reptielen een rol spelen en zonder dit geloof waren die dieren allang uitgeroeid. ‘

Mieren

‘ Men zegt wel dat mieren hun nesten in bomen bouwen vanwege de overstroming in de moessontijd. Maar niet alle mieren bouwen hun nesten in de boom.

De mieren die in Siam hun nest in bomen bouwen zijn van een vieze rode kleur en voorzien van een pijnlijke scherpe giftand die de wond erg pijnlijk laat zijn, zoals ik uit eigen ervaring weet, en die een witte bult achterlaat die urenlang jeukt en pijn doet.

Deze mieren zijn buitengewoon gek op mango- en andere fruitbomen. En ze maken het fruit kapot. De nesten zitten in de takken van de boom en zijn gemaakt door twee bladeren op een verrassende manier samen te hechten.

Ik heb al vaak deze nesten aangezien voor nesten van een klein en mooi vogeltje, de paarse honingzuiger, en heb mijn handen opengehaald aan die felle giftige bewoners. ‘

‘ Ook bomen waar men hars en gom uit haalt zijn in trek bij mieren en planters en tuinmannen zijn verplicht de stam dik in te smeren met pek. ‘

==

Toelichting: Slangen in mierenheuvels

Geen foto’s maar weblinks:

Mierenheuvel met slang er in; De Standaard (Be); http://www.standaard.be/cnt/dmf02062006_064

Idem, een Indiase volkswijsheid; http://whisperingbooks.com/Show_Page/?b ... ng_Serpent

Filmpje: Slang woont in mierenheuvel, al is dit geen cobra maar een zwarte mamba; https://www.youtube.com/watch?v=fCtYbzLIrhk


Afbeeldingen

Jachtluipaard; Door Stolz, Gary M., U.S. Fish and Wildlife Service, http://images.fws.gov/default.cfm?fusea ... F78BEF157B, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=248606

Cobra de/di capella, cobra de capelo, (Indiase) brilcobra, งูเห่าหม้อ http://www.flickr.com/photos/yendoandando/2875812514/, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=30817908

Mierenheuvel; By No machine-readable author provided. Calyponte assumed (based on copyright claims). - No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims)., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1277653

Honingzuiger; By Noodle snacks, edited by Fir0002 - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4326114

De tekening is uit het boek.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (54)
(1833)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

De zeereis van Chantiboon naar Tringano (deel 1).

==

Aan boord genodigd

‘ Drie dagen voordat in Chantiboon de ‘Sir Walter Scott’ klaar is met het inladen van de producten voor de reis naar Bangkok komt het Siamese fregat ‘Victory’ in de haven om water en voedsel in te nemen; zijn bestemming is Tringano, de hoofdstad van de gelijknamige provincie aan de oostkant van het Maleisisch schiereiland.

Deze provincie is al heel lang schatplichtig aan Siam en de ‘Victory’ staat op het punt er heen te varen om de jaarlijkse belastingen te innen. Maar kapitein S heeft ook de bedoeling enkele eilanden en havens aan de westkust van de golf aan te doen voor hij naar Tringano gaat.

Omdat hij weet dat ik gek ben op tekenen, op mijn eigen manier dan, is hij zo aardig me passage aan te bieden aan boord van zijn schip en ik neem dat maar wat graag aan. ‘

De Victory

‘ Wij varen van Chantiboon dwars over de golf naar Pulo Bardia en Champon in de provincie Champon. Ik prijs me gelukkig naar die plaatsen te gaan in een goed bewapende en bijzonder gedisciplineerde oorlogsmachine -en dat is de ‘Victory’- die als topschip van de marine een goed gekozen crew heeft en alles aan boord, van de wapens tot aan de marlpriemen, is van het best verkrijgbare soort. ‘

Stormen op zee

‘ De Golf van Siam is in alle jaargetijden woelig; ik maak nooit een reis zonder slecht weer en stormen te krijgen.

Op onze reis naar Pulo Bardia, net als wij halfweg de golf zijn, worden wij op een ochtend teruggeblazen door een van die wervelwinden, in India bekend onder de naam ‘Pishash’ en dat betekent in onze taal ‘Duivelse majesteit’ en ook ‘Het klapperen van de vleugels van de duivel’.

Gelukkig is die wind zo snel weer weg dat je het pas realiseert als de wind al weer mijlen weg is. Het is het werk van een enkele minuut maar dan is de verwarring en het onheil bijna ongelofelijk.

Lees mee en huiver!

Je vaart rustig over de golven en die zijn net zo kalm als onze gedachten want wij hebben net een geweldig ontbijt gehad. De stuurman kijkt suf op naar de ra’s waar een stel mussen een plekje zoekt, de kapitein zit op het achterschip en geniet van zijn sigaar.

Ik zit achter het dekzeil op het achterdek en schets de ouwe Chinese timmerman terwijl die onschuldige en niet wetende persoon zich verliest in overpeinzingen onder zijn grote strooien hoed en over de verschansing naar de zee kijkt.

De bootsman is druk bezig de jongere zeelieden te leren touw te splitsen en te spannen. De opzichter probeert een vis te vangen, en een paar man zitten hoog om de masten van vet te voorzien en onderhouden de tuigage.

De zwarte kok, in de nog zwarter lijkende kombuis, wordt wit van de hitte en zwaait zich koelte toe met de vleugel van een kip die hij net slacht. Iedereen zit of hangt rond en is op rust. ‘

De wind!

‘ Dan valt zonder enige waarschuwing een wervelwind op het schip.

De Chinees is de eerste die het merkt. Hij wordt lijkbleek en op dat moment vliegt zijn hoed over de reling. Het geluid is als nooit gehoord, nog niet in Noah’s ark: de wind huilt, zeilen klapperen, masten kraken, blokken hout vallen, mannen schreeuwen, varkens krijsen, gevogelte kakelt; een explosie van verwarde kreten, en iedereen houdt zich ergens of aan iemand vast in de vaste overtuiging dat alleen dat je kan redden.

Anderhalve minuut later is het voorbij.

De drie statige masten beschadigd, wrakhout in het water, de fok aan flarden, het grootzeil in tweeën, drie andere zeilen in erbarmelijke toestand, de kok heeft zich verbrand, de Chinees strandde tegen een kabel, een haan overboord, en ik zit onder het dekzeil en houd me vast aan een bezem want ik zie die in de verwarring aan voor de reling.

Het duurt een paar minuten voor we bij onze positieven zijn gekomen en weten of we op ons kop staan of op onze voeten; wij kijken naar onze buurman en barsten in een schaterlach uit.

De schade wordt snel gerepareerd want er is voldoende materiaal aan boord van de ‘Victory’.

Drie dagen hierna gaan we voor anker tussen Pulo Bardia en Champon in zeven en een halve vadem water boven een bodem van klei. ‘

‘ Aan de westkant van Pulo Bardia, en net tegenover de stad Champon, ligt een grote en bloeiende stad waarvan de inwoners door ons gezien worden als beschaafd, vriendelijk en nijver. Hun boerderijen zijn goed voorzien van varkens, pluimvee, geiten en zelfs een paar koeien. Tijdens ons verblijf is er geen nood aan eieren, melk of boter.

De mannen zien er beter uit dan de gemiddelde Maleier, en sommige vrouwen en meisjes zijn opmerkelijk knap, hebben geen enkel Maleisisch kenmerk en hun figuur is onberispelijk.

Maar dit, denk ik, komt van de inwoners van Champon die gemengd zijn met Tenessarene mannen en vrouwen; die zijn weer nazaten van Indiase kasten als de Gentoo’s en de Gentoo’s op hun beurt zijn donker van kleur en hebben, met een enkele uitzondering, knappe en regelmatige gelaatstrekken en een imponerende lichaamsvorm.

In Bardia vinden we veel en goedkope groente, bloemen groeien volop in het wild, en nimmer zag ik mooiere vogels, vlinders en nachtvlinders dan die we konden verzamelen op Bardia. ‘

==

Toelichtingen

Tringano ligt in de regio Terengganu in NO Maleisië; de stad ligt een 200 km ten zuiden van Narathiwat.
Pulo Bardia; tegenwoordig Ko Tao, Koh Tao.
Champon; provincie Chumphon.

Marlpriem, marlpen, splitshoorn, splitsijzer; gereedschap voor het splitsen van scheepstouw.
Serang; bootsman, boots, onderofficier.
Vadem, vaam; 1,82 meter.

Tenessarene; Tenassarim, huidige naam Tanintharyi, de regio Mergui, Myanmar, op de hoogte van Hua Hin.

Afbeeldingen

Splitshoorn (zie marlpriem); https://nl.scoutwiki.org/Bestand:Splitshoorn.png

Nachtvlinder; Door Fir0002 at en.wikipedia - Adapted (background edited) from File:Polyphemus moth.jpg (Eigen werk) (Transferred from en.wikipedia), CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=153565

De tekeningen zijn uit het boek.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (55)
(1881)

Bron:
Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam
(1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

De zeereis van Chantiboon naar Tringano (deel 2, slot)

==

‘ Champon ligt zeven mijl van de kust aan de rivier. Wij bezoeken de stad drie keer en kopen van de bevolking huiden, enkele daarvan echt heel mooi, vooral die van eekhoorns.

Ik denk dat je met schepen van bescheiden tonnage misschien wel over de rivier Rindony kunt bereiken en als dat kan zou dat schitterend zijn voor schepen die van China naar Calcutta of Madras willen. ‘

Champon

‘ Wij liggen 14 dagen voor Pulo Bardia en gaan dan zuidelijk naar Tringano.

Wij passeren op die reis Pulo Sancori en Pulo Carnom, en met gunstige wind nemen wij het kanaal tussen Sangora en Tantalem, een hier en daar gevaarlijke bezigheid vanwege gezonken rotsblokken maar ‘die magere’ aan het roer heeft op kleinere schepen dit al eens gedaan en loodst ons veilig er doorheen. ‘

‘ Het uitzicht aan beide zijden is groots.

Na de lange tocht langs de forse en hoge bergen van Ligor ervaren wij het contrast met de laagliggende vruchtbare gronden van Tantalem en Talung en om vier uur in de namiddag gaan we voor anker bij Sangora, welke stad wij begroeten -tot grote schrik van de bevolking- met 21 saluutschoten. De donder van het saluut wordt meerdere keren weerkaatst.

De laatste donder is maar net weg als de oude rajah zijn staatsiesloep naast de onze vaart en vraagt naar de reden van de herrie. Zijn ontstemming slaat om in plezier en dank als kapitein S hem vertelt dat het saluut voor hem, de rajah, bedoeld is.....

Hij nodig ons dringend uit aan land maar omdat de wind te goed staat in ons voordeel wordt de staatspost bestemd voor Penang aan hem toevertrouwd en maken wij het schip klaar om snel de naburige eilandjes te passeren en goede kans te hebben op volle zee en in volle vaart Kaap Pattani te kunnen nemen. ‘

Pulo Redang en Tringano

‘ De ‘Victory’ vaart over zee als een heks op de wind en een stevige bries laat haar op het water dansen. Ze gaat er met ons vandoor en de man van de wacht geeft in de morgen alarm, ook tot verrassing van de kapitein, als hij aan bakboord een eiland ontdekt. De voorbode van de eilandjes die wij als laatste zullen passeren.

We nemen de zeilen in voor de laatste passage tussen de eilanden en passeren Pulo Redang. Dan steekt een storm op en wordt zeil na zeil ingenomen tot we met slechts kleine topzeilen dansend over de woeste baren het kanaal in varen en om zes uur in de namiddag kunnen we voor anker nabij Tringano.

De volgende dag is de wind gaan liggen, de zee kalm en varen we de laatste 25 mijlen naar de ankerplaats bij de stad. ‘

‘ Wij komen aan om 12 uur en merken dat de rajah opdracht heeft gegeven de belastingopbrengst klaar te zetten en ook presentjes en zo, zodat we niets anders te doen hebben dan voorraad en drinkwater aan boord te nemen.

Wij maken een wandeling door de stad; zij is netjes gebouwd en in de omgeving is bloeiende fruitteelt. De mensen zijn knap en robuust en komen ons gelukkig en blij voor.

In de avond dineren wij bij de rajah en bezoeken het pakhuis voor alle import- en exportgoederen. Het is van de rajah die de enige handelaar is in die provincie en het monopolie bezit.

Hij slaat van alles en nog wat op in zijn pakhuis en vooral, tot onze verrassing, een grote hoeveelheid Chinees speelgoed dat naar zijn mening het best verkoopbare artikel is. Wij overjarige kinderen staan verrukt te kijken als een karretje beweegt nadat het is opgewonden als een horloge...

Die nacht zeilen we al terug naar Siam en na enige tijd gaan we voor anker bij het paleis van de prins in Bangkok.

==

Toelichtingen

Champon; thans Chumphon.
Rindony; thans Ranong.
Pulo Bardia, thans Ko Tao, Koh Tao.

Tringano; regio Terengganu in NO Maleisië.
Pulo Sancori; thans Koh Phangngan.
Pulo Carnom; thans Koh Samui.

Sangora; thans Songkhla stad/provincie.
Tantalem; (schier)eiland voor de stad Songkhla.
Ligor; thans provincie Nakhon Si Thammarat

Talung; provincie Phattalung
Rahja; radja, titel van een Indische vorst
Pulo Redang, Redang eiland voor Tringano

De afbeeldingen komen uit het boek.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (56)
(1921)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

Vissen opjagen in de rivier

==

Je kunt vis vangen met de methode ‘post flood harvesting’. Wij liepen vroeger als het eb werd toch ook graag langs het strand? Je kunt zo vissen en andere dieren vangen die geen uitweg meer hebben. In dit verhaal wordt het geforceerd door de mensen in het dorp.

Het verhaal wordt voorzien van prenten van een aantal hier gebruikte normale vismethodes.

‘ In het kader van het aanbieden van dankoffers in verband met de legende van de dochter van de koning, en de processie daarheen, waarover ik later ga vertellen, verblijven wij enkele dagen in de regio Ayutthaya in de bossen.

Het dorp waarin wij slapen bestaat uit een dertigtal huizen gebouwd op de Maleise manier en dat wil zeggen gebouwd op palen om te voorkomen dat reptielen en en roofdieren binnenkomen. Je kunt alleen binnen door middel van een ladder die opgehaald wordt en neergezet naast de hut zodra de familie binnen is voor de nacht.

In de ruimte tussen vloer en grond zijn bamboepalen diagonaal gemonteerd tussen de palen die het huis steunen en wel op zodanige wijze dat een jakhals of ander roofdier het pluimvee niet kan roven en zij laten pluimvee daar op stok gaan. ‘

Visgerei: bodemnet.

‘ Varkens en eenden zijn goed opgeborgen in aparte gebouwen en hoewel rovers uit de jungle iedere nacht proberen toegang te krijgen zijn die zo goed gebouwd dat ze geen succes hebben.

Ieder huis heeft een eigen stukje grond en daar teelt men afwisselend vooral yamswortel en zoete aardappel, bonen en radijs; de banaan en de weegbree groeit er volop en hier en daar steekt een kokospalm er bovenuit. ‘

Visgerei: boot met fuiken

‘ Een zijriviertje van de Menam loopt midden door het dorp en in de moessonperiode, waarin er heel veel regen valt, wordt de rivier volgens de inwoners een krachtige stroom die de oevers vaak honderden meters overstroomt. Dit is nog een reden om de huizen op palen te bouwen.

Wij slapen daar twee nachten en de mannen zijn allemaal naar de tempel; de dames verzorgen ons en praten er op los, geven ons veel informatie met prachtige en soms dubbelzinnmige verhalen. ‘

Visgerei: ophaalboom

‘ In het riviertje barst het van kleine vissen en we doen ons best te proberen die met de hand te vangen. De hitte is verschrikkelijk, al om 9 uur in de ochtend, en van lopen word je niet koeler.

Het koele water is zo uitnodigend dat we de verleiding een bad te nemen niet kunnen weerstaan maar helaas is het water ondiep dus we gaan zitten en koelen de schouders om blaren te voorkomen door de brandende zon.

Maar de zon schijnt onbarmhartig op onze hoofden en we nemen grote zijden zakdoeken die we nat maken en dan om ons hoofd knopen en daarna nat houden door het hoofd onder water te steken. Daarmee voorkomen wij een zonnesteek en de lol in het water blijft ons lang bij. ‘

Visgerei: viskorven

‘ Het water is helder als een spiegel en het fijne zand op de bodem gladder dan een Brussels tapijt; scholen kleine vissen schieten alle kanten uit en vermakelijk zijn onze pogingen ze met de handen te vangen welke jacht meestal eindigt met een buiteling terug het water in.

Een van meneer H’s Siamese bedienden, een heel aardige knul en bijzonder bedreven in het vangen van vissen, stelt een plan voor waar we direct ja tegen zeggen en wat succesvol blijkt zelfs boven onze stoutste verwachtingen. ‘

Visgerei: Thaise manden.

‘ Hij leent een bijltje van een van de mannen en graaft in een paar minuten een poel die maar twee voet verwijderd is van de rand van de rivier en wat dieper dan het diepste deel van de rivier. Dan hakt ie een dikke bamboe om waar er een heleboel van staan, hakt de takken er af en krijgt zo een hol stuk hout van een yard lang.

Hij graaft de grond uit in de poel, een ander doet dat in de rivier, en dan maakt men met een scherp mes de rand van de bamboepaal vlijmscherp, zo scherp dat het als wapen kan worden gebruikt.

De andere man gaat in de rivier zitten en graaft een gat zoals een hond een nest uitgraaft, en slaat daarna de paal langzaam en met kracht door de wand heen.

Even later hoor je luide juichkreten: de paal heeft de verbinding gemaakt en het rivierwater vult de poel. ‘

Tekening

‘ OK dan, maar wij snappen er nog helemaal niks van.

Wij volgen de bevelen op en verdelen ons in twee groepen en lopen een honderd meter naar links en naar rechts. Dan stappen wij de rivier in en maken met de handen een geweldig kabaal op het water en lopen naar elkaar toe.

De vissen schrikken, zwemmen op een hoop en tot hun opluchting vinden ze een uitweg en vluchten door de bamboe pijp de poel in. Een oplettende Siamees ziet dat de poel volloopt met vis en blokkeert snel de pijp en daarmee zitten de vissen gevangen. Ze zitten allemaal knusjes in de poel....

Wij halen de vissen er uit met manden en zelfs met onze strooien hoed en even later is de poel leeg en zit de vis in een mand.

Later genieten wij van de vis en een heerlijke currie. De vis is zo jong dat we ook de graten kunnen eten. We spoelen ons daarna af in het frisse water en voelen ons zo goed als na een prestatie van wereldformaat.

De volgende dag schieten wij papagaaien en duiven, wij vissen ook nog een keer, en maken ons dan op voor de terugtocht naar Bangkok. ‘

Visgerei: een val.

==

Toelichtingen

Yard, drie voet, 91,4 cm.
Brussels carpet; een naam in de 19e eeuw al. http://www.carpet-rug.org/About-CRI/His ... arpet.aspx

Afbeeldingen

Man met net; By Steve Browne & John Verkleir - Flickr: Fisherman & Net, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=15441107

Boot met fishtraps; By Petr Ruzicka from Prague, CZ - lovci, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3103711

Ophaalnet (Cochin China)1842-1848; https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ ... g_Nets.jpg

Viskorf;. By Myles Birket Foster - Bonhams, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=18003376

Thaise manden; http://nl.freeimages.com/premium/golden ... and-979542

Fish trap Vietnam; By Gossman75 at Wikibooks, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3854165

Tekening: eigen maaksel.

[prajak]

Geschiedverhalen over Siam (57)
(1971)

Bron: Narrative of a Residence at the capital of the Kingdom of Siam (1852), by Frederick (Fred) Arthur Neale (1821-1863)

De legende van de dochter van de koning

Deze legende speelt zich af zowel op aarde als daar waar zon, planeten en sterren wonen. In de hoofdrol: Sol, de zon, een oude koning en zijn verblindend mooie dochter Rosy Morn.

==

‘ Heel lang geleden, toen de zon dichter bij de aarde stond dan nu en hunne goddelijke majesteiten, de koningen of keizers van China of Siam, uit gewoonte dagelijks contact hadden met de oude Sol, hun oudere broer, en hem consulteerden in alle gevallen van moeilijkheden of gevaar,

immers, Sol had een talrijk gevolg van sterren in dienst en in geval van nood ook eminente officieren, de planeten als afgezanten van vrede of oorlog,

verbleef in Ayutthaya, destijds de hoofdstad van de Siamese gebieden, een oude koning die na een bewind van bijna twee eeuwen en de zorgen en problemen van het koninkrijk moe, afstand van de troon had gedaan ten gunste van zijn zoon van middelbare leeftijd want die was nog geen 160 of 170 jaar oud.

In die kringen sprak je niet over oud zijn voordat er duizend of vijftienhonderd jaar was verstreken, maar wel over de warmte, de kracht en het leven gegeven door de directe nabijheid van de oude Sol, die nooit meer ging slapen voor het geval iets kwaads zou overkomen aan zijn geliefde kinderen en hun onderdanen. ‘

Rebellerende sterren

‘ Onder deze nieuwe orde werd de rol van de sterren van minder waarde; en zij, geërgerd omdat hun schittering totaal verduisterd werd, kwamen tot het boosaardige plan van een opstand tegen hun wettige heerser en leenheer. In plaats van te gaan slapen gedurende de twaalf uur die men normaliter ‘dag’ noemt besloten ze unaniem om in het geniep ouwe Sol’s doen en laten te bekijken en slechts voor te doen alsof ze gingen slapen.

Want, zeiden ze, dit is niet onze heerser zijn normale patroon, hij hield immers van zijn rust net als wij, dus er moet hem iets wel heel sterk naar dat armoedige rijk, Aarde, trekken om de verheven hemelbol te verlaten waar ie frisse en onbedorven lucht kan ademen.

Na het sluiten van deze deal deden de ondeugende sterren, in plaats van te gaan slapen zoals goede sterrenbeelden, slechts alsof ze hun dutje deden, maar hielden ze hun onderzoekende oogjes open; eerst naar elkaar, en daarna naar hun meester de zon die geheel onwetend was van de valstrik.

Hij dacht dat zijn gevolg lag te slapen, werd helderder en helderder toen 12 uur overdag naderde en hij zette een goedaardige lach op zijn grote, vrolijke gezicht. ‘

De verblindend mooie Rosy Morn

' Nu wil het geval dat de oude monarch die genoot van een rustige en vredige oude dag maar één dochter had, en zij heette Rosy Morn.

Rosy Morn was zo mooi als haar naam aangeeft; zij was de enige troost en toeverlaat voor haar arme, oude vader en behalve vader zelf en haar eigen familie had nog nooit iemand haar lieftallig gezicht gezien; ze was prachtig en eerlijk, kuis en eenvoudig.

Haar enige plezier en tijdverdrijf was het in slaap wiegen van haar vader middels de zang van haar lieve stem, en, als die eenmaal sliep, te drentelen door wouden en valleien, de heuvels te laten echoën door middel van haar vrolijk gezang en de mooie wilde bloemen te plukken om een krans te vlechten die ze om haar voorhoofd droeg. ‘

‘ Er was een kabbelend beekje dat zachtjes ruiste bij de bergen en in een diepe grot ging Rosy Morn iedere middag rusten, uit de hitte, en baadde haar vermoeide voetjes in het koele kristalheldere water.

Hier in afzondering keek ze graag naar de capriolen van speelse eekhoorns, luisterde ze naar het ruisen van de wind door de takken van de ficus of dutte ze weg om te dromen van onvoorstelbaar mooie vogels en bloemen. ‘

De prachtige vlinder

‘ Maar helaas, jammer voor haar gemoedsrust en jammer voor haar puur en onschuldig hart. Op die ene dag veranderde alles!

Tijdens haar gebruikelijke zwerftocht vliegt een mooie vlinder, mooier dan ze ooit voorheen zag, langs haar en zet zich neer op een bloem nabij. De vlinder speelde een spelletje met haar; zij spoedde zich van bloem naar bloem en van mirte naar de schaduw van de jasmijn. Vergeefs!

Tenslotte vliegt de vlinder hoog in de lucht; ze probeerde te blijven kijken tot Sol’s strijdwagen over de heuvels kwam die haar ogen zo verblindde dat ze alle hoop de dartele vlinder te vangen moest opgeven. Daarna ging ze ontroostbaar en met zere voetjes op haar schreden terug om haar liefste plekkie op te zoeken en haar ellende in een dutje te vergeten.

Aangekomen bij haar favoriete beekje leste ze haar dorst in het frisse water; maar de dag was zo warm, en zij zo vermoeid, dat Rosy Morn het plan opvatte in het kristalheldere water te baden. ‘

Verliefd!

‘ Dus ze dreef blij mee met de golfjes en tenslotte, goed verfrist en tevreden over het experiment, en zeker wetend dat morgen te zullen herhalen, zocht ze onderdak in de grot en viel in diepe slaap.

En terwijl dit allemaal plaatsvond zag de ouwe Sol, die klaarwakker was en op de uitkijk stond toen Rosy Morn opkeek naar de vlinder, haar weergaloos bekoorlijk gezicht en, zoals ook nu nog voorkomt, werd hij wanhopig verliefd op het eerste gezicht; hij wijzigde direct de koers van zijn strijdwagen en reed met onstuimige snelheid richting aarde.

Hij was zo bekwaam aan de teugels en de paarden zo snel dat hij net op tijd arriveerde om Rosy Morn’s gedartel in het water gade te slaan. Was hij op grote afstand al stuk van haar betovering, eenmaal dichterbij gekomen raakte hij uitzinnig verliefd en Rosy Morn was nog niet in haar grot of als een onbeschaamde vlegel ging hij haar achterna.

Sol was een volleerde minnaar; hij beweerde een kennis te zijn van Rosy Morn’s vader en van de hele familie, en hij gedraagt zich zo vernuftig en boeiend dat hij direct het hart wint van Rosy Morn en ze elkaar daarna beloftes doen van eeuwige trouw.

De verkering heeft heel lang geduurd, zo’n tweeduizend jaar. Maar wat betekent dat voor goden? Sol houdt alles en iedereen in leven met zijn warmte en onophoudelijke opgewektheid; vanaf dat moment en steeds om 12 uur overdag ontmoetten Rosy Morn en hij elkaar op die plaats. ‘

Betrapt!

‘ En zo ging het maar door tot de sterren een vermoeden kregen van de toestand en, zoals ik al schreef, bekeken zij zijn zondige gedrag. Steeds rond 12 uur zagen ze Rosy Morn naderen en ze zagen haar de oude Sol ontmoeten en zagen ze samen de grot ingaan.

En toen, op een zekere dag, beide geliefden teder met elkaar omgingen in de grot stuurden ze zijn kar weg; de paarden werden bang en gingen op volle snelheid terug naar huis.

Nadat ze zijn terugweg hadden afgesneden bulderden de sterren in het firmament en verkondigden de zonden die de vorst had begaan; ze ontkenden zijn heerschappij en riepen de republiek der sterren uit.

De ouwe Sol plengde tranen van puur goud; de bergen kregen medelijden met hem en openden een spelonk, zodat hij in veiligheid zijn huis kon bereiken en ze vertelden hem dat ie daar iedere dag doorheen kon rijden voor zijn eigen veiligheid. Sol weende heel veel gouden tranen als hij door de grot ging; de plaatsen waar hij huilde werden de goudmijnen van Siam.

Het kostte Sol steeds twaalf uur om thuis te komen door de grot, iedere nacht, en ze zeggen dat hij iedere maand gedurende veertien dagen zijn bruid Rosy Morn oppakte aan de ingang van de grot en haar mee naar huis nam. Rosy Morn zwierf voor die tijd ontroostbaar door vele grotten en bergen en de tranen die zij liet vallen waren van zilver en vormen nu de zilvermijnen van Siam. ‘

Het concordaat met de zon

‘ Tenslotte kwam er een akkoord tussen de republikeinse sterren en de ouwe Sol met als resultaat dat de sterren iedere maand veertien dagen mogen genieten van Rosy Morn’s lieflijke gezicht, en dat ze de andere halve maand mocht wonen met Sol.

Maar er is nadrukkelijk bepaald dat de ouwe Sol Rosy Morn, die nu ‘Maan’ heet, niet mag kussen als iedereen toekijkt.

Deze voorwaarde wordt van tijd tot tijd gebroken als een zons- of maansverduistering plaatsvindt; alsdan komen de Siamezen en masse naar buiten, schreeuwen, vuren in de lucht en slaan op gongs om beide partijen te waarschuwen voor het onfatsoenlijke van zulk gedrag en in zijn algemeenheid heeft die waarschuwing ook effect na twee of drie uur, want zo lang duurt het voor het geluid boven is.....

Dit, edele lezer, is de legende achter het festival der zoenoffers en de plek waarop men dit viert wordt gezien als de grot waar Rosy Morn en die ouwe Sol elkaar eeuwige trouw en liefde beloofden. ‘

==

Toelichtingen

Bekend is dat in 1840 Koning Rama III nabij Ayutthaya de ceremonie heeft geleid, een dankfeest, een zoenoffer ter nagedachtenis aan Rosy Morn en Sol.

Op internet is nauwelijks iets te vinden maar internet doet ook niet aan legendes.....

Rosy Morn; Rosy Dawn komt ook voor. Beide woorden betekenen rozenrode dageraad. Rosy Morn en Rosy Dawn zijn ook namen van een grote waterlelie.

Mirt(e); heester

Afbeeldingen

Rosy Morn; thanks to: http://www.lilieswatergardens.co.uk/nym ... -1696.html

Nachtpauwoog; Door Nymphalis_io_Luc_Viatour.jpg: Luc Viatourderivative work: B kimmel (talk) - Nymphalis_io_Luc_Viatour.jpg, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.p ... d=10384822