Veroordeelden op het pluche.

[prajak]

Hans, een leuk verhaal. Ik weet nu waar de hammen zitten.

Maar niemand heeft me ooit kunnen of willen vertellen waar mijn lurven zitten, mijn kladden en mijn vodden. Dus ik nodig je uit, in het kader van Das Wort zum Sonntag, een wijze beschouwing hieraan te wijden opdat wij gesticht de dag des heren kunnen ingaan.

[Gardensafari]

Hans, een leuk verhaal. Ik weet nu waar de hammen zitten.

Maar niemand heeft me ooit kunnen of willen vertellen waar mijn lurven zitten, mijn kladden en mijn vodden. Dus ik nodig je uit, in het kader van Das Wort zum Sonntag, een wijze beschouwing hieraan te wijden opdat wij gesticht de dag des heren kunnen ingaan.

Ik moet nu met de lurven aanvangen.
En dat is goed, want het is het lastigste woord van de drie.
Eigenlijk zijn er vier van deze rare woorden, want op de hurken zitten hoort er eigenlijk ook bij!

De lurven bestaan eigenlijk helemaal niet.
En het enkelvoud lurf ook niet.
Het woord is ontstaan in een kroeg in Amsterdam in de nacht van 13 op 14 mei 1821.
Een stel mannen zat zeer gezellig bij elkaar biertjes te hijsen.
De tijd verstreek, het eerste biervat was al tot op de bodem geledigd.
En al die alcoholische versnaperingen tastte het spraakvermogen van de heren danig aan.
Zoals altijd voerde Lange Jaap het hoogste woord.
Lange Jaap was een niet onbemiddelde kerel en één van de weinigen met fraaie tanden in zijn bek.
Niet dat die tanden van hemzelf waren.
Nee, hij was één van de eersten met een kunstgebit.
In onze ogen was dat kunstgebit een krakkemikkige constructie van een samengeraapt zooitje.
En dat laatste klopt.
Een kunstgebit in die tijd werd vervaardigd van echte tanden, die bij een ander uit het smoelwerk werden gehaald.
Ook trok men wel de nog bruikbare tanden uit de kaak van een dode.
Ook toen ging men er al vanuit dat je "daarboven" niets meer te eten kreeg.
De tanden kon je dus wel missen.
En zo bestond het gebit van Lange Jaap aan de bovenzijde uit twee hoektanden voorin: de ene spierwit, de andere zeer gelig.
Op de plek van de hoektanden had men enkele kloeke kiezen geplaatst: de ene bruin, de ander wit.
Het ondergebit, voorzien van een joekel van een overbijt, bestond uit een nog merkwaardiger setje tanden.
Deels tanden van een volwassene, deels kindertandjes.
Toch had Lange Jaap een fraai stelletje tanden in zijn mond. De meeste mensen hadden helemaal geen tanden meer, of slechts zwarte, vervallen stompjes.

Op een bepaald moment vertelde Lange Jaap een fraai verhaal over de tijd dat hij nog op de grote vaart zat.
Een verhaal over kleine bosmannetjes en reusachtige negers achter de kust van Kaap de Goede Hoop.
En Lange Jaap had daar, zo bleek uit zijn betoog, regelmatig gejaagd.
En hij vertelde:
"Ik zat bovenop een olifant, toen een formidabele tijger opdook.
De olifant schrok daar danig van, ging op zijn achterpoten staan en dreigde mij eraf te gooien.
Dat vond ik geen goed idee, want ik voelde er niets voor om als tijgervoer te fungeren.
Op zijn achterste poten staande vouwde de olifant zijn slurf naar achteren."
Lange Jaap werd steeds enthousiaster, zijn gebit klepperde in zijn mond als begeleidde hij een samba.
"En dus", zei Lange Jaap, "greep ik de olifant bij zijn..."
Hij wilde zeggen slurf, maar bij de 's' stootte hij zijn unieke collectie tanden uit zijn mond.
En zodoende zei Lange Jaap: "En dus greep ik de olifant bij zijn (ploep) lurf".

Dit werd een beroemde Amsterdamse anekdote en al snel zeiden vele mensen: iemand bij de lurf grijpen.
En na het uitsterven van de anekdote werd de uitdrukking op één hoop gegooid met "kladden", "vodden" en "hurken".
Sinds die tijd spreekt men dus van iemand bij de lurven grijpen.

Iemand bij de kladden grijpen komt uit een nog eerdere periode.
In die tijd droegen sommige mannen, met name als het koud was, een kladde.
De kladde was een soort hansopje met een klep aan de voorzijde, enigszins gelijkend op een Tiroler lederhose.
Alleen was een dergelijke kladde altijd ondergoed.
Er bovenop droeg men een broek.
De zeden in die tijd waren veel losser dan thans in Holland het geval is.
Een rondtrekkende reiziger kon in een herberg vaak goed aan zijn gerief komen.
Het waren ook vaak de dochters van de herbergier die het gerief verstrekten.
Maar voor het zover was, zat zo'n dochter met het begeerde heerschap in de gelagkamer wat te drinken.
en als volleerd animeermeisje liet ze dan haar hand in 's mans broek glijden.
Ze kon dan 's mans mannelijkheid lichtelijk bewerken.
Het doel was dat de reiziger daardoor in een dusdanige staat van gelukzaligheid geraakte, dat hij het ene naar het andere rondje weggaf.
Dit tot genoegen van de stamgasten.
En natuurlijk van de kastelein.
Maar die vlieger ging niet op als zo'n man een kladde droeg.
De knoopjes daarvan waren door een gulp niet te bereiken.
En de herbergiersdochter zei dan altijd later, als excuus voor het achterwege blijven van de felbegeerde rondjes, dat ze de man "bij zijn kladde had."
Toen de kladde in ongebruik raakte, sprak men al snel van kladden en zo is het spreekwoord "iemand bij zijn kladden hebben" geboren.
En de betekenis ervan is langzamerhand verschoven richting lurven en vodden.

Vodden zijn oude, onbruikbare kleding.
Iemand bij de vodden hebben betekende vroeger hetzelfde als: van een kale kikker kan men niet plukken.
Later verschoof de betekenis en thans houden we de lurven, de kladden en de vodden niet meer uit elkaar.

Ook de hurken houden we altijd bij elkaar, anders kunnen we er niet op zitten.

[Borowolf]

Heel leerzaam allemaal en je uitleg wordt zeer op prijs gesteld.
Ik kan het echter niet laten enige detailkritiek te uiten.

Je zegt "Die neus kunnen we ook nog eens lang trekken. Probeer dat eens met je hammetjes."
maar heb je dat met je neus ooit wel eens geprobeerd?
Mocht het jou wel lukken dan wordt een fototje erg op prijs gesteld.

[Gardensafari]

Er is zelfs een boek over geschreven en er zijn verschillende films over de lange neus gemaakt.
Dat jij dat niet wist vind ik toch wel een lacune in je culturele besef....

[Borowolf]

HaHa. Ok, maar ik trap er niet in. Even lezen Gardensafari.
Het ging om jouw neus en ik heb ooit een foto van je gezien en daar lijk je niet erg op deze foto.

[Pieter]

Broccoli is een kruising tussen een bloemkool en spinazie

degene die het eerst dit deed en zo de Broccoli "uitvond" was de broer van de

producer van de Pink Panter films

Pieter

[Gardensafari]

Broccoli is een kruising tussen een bloemkool en spinazie

degene die het eerst dit deed en zo de Broccoli "uitvond" was de broer van de

producer van de Pink Panter films

Pieter

Pieter, weet je zeker dat dit bericht hier thuishoort?
Ik kan er geen touw aan vastknopen, eerlijk gezegd.
Ik ben ook niet zo gek op Broccoli, dus heb mij nooit in de achtergrond van deze groente verdiept.
Je hebt me dus iets geleerd en daar ben ik dankbaar voor.
Zo heb ik tenminste vandaag mijn verplichte leermoment weer gehad.
Alleen of ik iets met die kennis doe????